Harakat asosini orientirlash tushunchasi


Yuridik javobgarlikning tamoyillari



Download 167 Kb.
bet14/24
Sana21.01.2022
Hajmi167 Kb.
#395402
1   ...   10   11   12   13   14   15   16   17   ...   24
Bog'liq
Harakat asosini orientirlash tushunchasi

Yuridik javobgarlikning tamoyillari

Yuridik adabiyotda yuridik javobgarlikning asoslarini va chegaralarini belgilab beradigan tamoyillarning bir xil tushunilishi shakllangan. Bunday tamoyillarga: 1) qonunchilik; 2) muqarrarlik; 3) individuallashtirishni kiritish mumkin.



Qonunchilik tamoyili jinoiy, fuqarolik, huquqiy, ma`muriy, intizomiy javobgarlikni amalga oshirayotib, qonun talablarini aniq va og`ishmay bajarishda о`z ifodasini topadi. Qonun talablariga rioya qilish (moddiy va protsessual) – yuridik javobgarlikning maqsadlariga erishishning muhim shartidir. Moddiy qonunning talabi shundan iboratki, yuridik javobgarlik faqat qonunda kо`zda tutilgan va faqat qonun tartibida rо`yobga keladigan qilmish (harakat yoki harakatsizlik) uchun kelib chiqishi kerak. Protsessual qonunning asosiy talabi esa, huquqbuzarga nisbatan yuridik javobgarlikni qо`llashning asosliligi, ya`ni obyektiv haqiqat sifatida ular tomonidan huquqqa xilof qilmishni sodir etish faktining belgilanishidir. Undan tashqari, bizning jamiyatimizda huquqbuzar – huquqsiz subyekt emas. Uning huquqlarini, shuningdek, himoya huquqini ta`minlash – yuridik javobgralikning muhim shartidir. Boshqacha qilib aytganda, javobgarlikning protsessual tomoniga qо`yiladigan qonuniylik talabi shuni bildiradiki, unga binoan, vakolatli organlar huquqbuzarlik haqidagi ishlarni tergov qilish va kо`rib chiqishning qonunda berilgan tartibiga, shuningdek, amaldagi qonunchilikka binoan, huquqbuzarni unga beriladigan subyektiv huquqlarning butun bir kompleksi bilan ta`minlashga qattiq rioya qilishlari kerak.

Yuridik javobgarlikning muqarrarligi tamoyili. Etimologik ma`nodagi muqarrarlik – hodisadan sо`ng oqibatning kelib chiqishini chetlab о`tib bо`lmasligi, muqarrarligidir. Yuridik javobgarlikning muqarrarligi –uning huquqbuzarlik fakti bilan chambarchas bog`liqligini ifodalaydi.

Yuridik javobgarlikning muqarrarligi tamoyili qonuniylik nuqta-nazaridan ikkita muhim tomonni о`z ichiga oladi. Birinchidan, har bir huquqbuzarlik aybdor shaxsning javobgarligiga albatta sabab bо`lishi shart, degan qoida; ikkinchidan, hech bir aybsiz shaxs javobgarlikka tortilishi mumkin emas, degan qoidadir.

Ushbu tamoyilning mohiyati har bir huquqbuzarlik uchun yuridik sanksiya qо`llashning shart ekanligida emas, balki vakolatli davlat organlari, mansabdor shaxslarning unga nisbatan albatta о`z munosabatini bildirishidadir. Huquqbuzar, u sodir etgan qilmish jamiyatga oshkor qilinishi, jamoaning, vakolatli organlarning diqqatini tortishi, ular tomonidan qoralanishi kerak. Agarda huquqbuzar faqatgina jamoat choralari ta`siri ostida tuzalishi mumkin bо`lsa, unday holda jarima solish sanksiyasi qо`llanmasligi ham mumkin.

Ma`lumki, fuqarolar о`z huquqlarini amalga oshirishning ma`lum bir erkinligiga, fuqarolardan, о`z buzilgan huquqlarini himoya qilish uchun vakolatli organlarga murojaat qilish huquqi amalga oshirilmasa, bunday holda yuridik javobgarlikning muqarrarligi tamoyilining amal qilishi ma`lum darajada chegaralanib qoladi. Shu munosabat bilan yuridik javobgarlik choralarini huquqbuzarlik sodir etilgandan keyin uzoq muddat о`tgach qо`llanilishi maqsadga muvofiq bо`lmaydi. Chunki u lozim darajada samara bermaydi va ba`zan namoyon bо`lgan adolatsizlik sifatidagi salbiy baho paydo bо`lishini ham inkor etmaydi.

Yuridik javobgarlikni individuallashtirish tamoyili. Ushbu tamoyilni yuridik javobgarlikka tortilgan subyektga nisbatan adolatli qaror qabul qilinishini ta`minlaydigan о`ziga xos ustun sifatida qarash mumkin. Javobgarlikning muqarrarligi, eslatib о`tilganidek, huquqbuzar-likning javobgarlik bilan ajralmas darajada bog`liqligini belgilashga qaratilgan, individuallashtirish esa, bu bog`liqlikning mutanosibligini ta`minlash vositasi bо`lib xizmat qiladi. Javobgarlikning individuallashtirilishini qonun bilan belgilangan sanksiyalar doirasida huquqiy ta`sir о`tkazishning turli xil vositalarini tanlash imkoniyati bilan ta`minlanadi. Bunday holda huquqqa xilof qilmishning xarakteri va ijtimoiy xavflilik darajasi aybdorning shaxsi, qonunda kо`zda tutilgan javobgarlikni yengillashtiradigan va og`irlashtiradigan holatlar va boshqalar hisobga olinadi.




Download 167 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   10   11   12   13   14   15   16   17   ...   24




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish