Хаlqаrо kаpitаl migrаtsiyasi vа trаnsmilliy kоmpаniyalаr

5.2. Kapital eksportining asosiy shakllari va uning о‘ziga xos tomonlari

• 5.2. Kapital eksportining asosiy shakllari va uning о‘ziga xos tomonlari
• Jahon hо‘jaligida kapital olib chiqish asosan quyidagi shakllarda amalga oshiriladi:
• - sanoat, savdo va boshqa korxonalarga tо‘g‘ridan-tо‘g‘ri yо‘naltirilgan invyestisiyalar;
• - portfel investisiyalar (xorijiy obligasiyalar, aksiya, qimmatbaho qog‘ozlar);
• - ssuda kapitalining sanoat va savdo korporasiyalari, bank va boshqa moliyaviy tashkilotlariga о‘rta va uzoq muddatli kreditlari yoki zayomlari;
• - iqtisodiy yordam- tekinga va imtiyozli kreditlar shaklida (foizsiz, kam foizli).

Jahon iqtisodiyotida kapital kо‘chishi va xorijiy investisiyalar о‘rtasida aniq farq belgilangan. Kapital kо‘chishi quyidagilarni о‘z ichiga oladi: xorijiy hamkorlar bilan operasiyalar bо‘yicha tо‘lovlar, zayomlar berish (5 yildan ortiq bо‘lmagan mudatda), faqat kapital joylashtirish maqsadida xorijiy kompaniyalarning aksiya, obligasiya va qimmatbaho qog‘ozlarini sotib olish, qimmatbaho qog‘ozlar portfelini diversifikasiya qilish va x.k.

• Jahon iqtisodiyotida kapital kо‘chishi va xorijiy investisiyalar о‘rtasida aniq farq belgilangan. Kapital kо‘chishi quyidagilarni о‘z ichiga oladi: xorijiy hamkorlar bilan operasiyalar bо‘yicha tо‘lovlar, zayomlar berish (5 yildan ortiq bо‘lmagan mudatda), faqat kapital joylashtirish maqsadida xorijiy kompaniyalarning aksiya, obligasiya va qimmatbaho qog‘ozlarini sotib olish, qimmatbaho qog‘ozlar portfelini diversifikasiya qilish va x.k.

Xorijiy investisiyalar bu kapital qabul qiluvchi davlatda kompaniya ustidan nazorat о‘rnatish va uni boshqarishda ishtirok etish maqsadida kapital kо‘chirishdir. Tо‘g‘ridan-tо‘g‘ri yо‘naltirilgan investisiyalar shaklida kapital olib chiqish bu kapital qabul qiluvchi davlat xududida kapital eksportori tomonidan ishlab chiqarishni tashkil etishini bildiradi. Bu shuningdek, kadrlarni tayyorlash va о‘qitish, mahalliy ishlab chiqaruvchilarga raqobatchilik ta’siridir.

• Xorijiy investisiyalar bu kapital qabul qiluvchi davlatda kompaniya ustidan nazorat о‘rnatish va uni boshqarishda ishtirok etish maqsadida kapital kо‘chirishdir. Tо‘g‘ridan-tо‘g‘ri yо‘naltirilgan investisiyalar shaklida kapital olib chiqish bu kapital qabul qiluvchi davlat xududida kapital eksportori tomonidan ishlab chiqarishni tashkil etishini bildiradi. Bu shuningdek, kadrlarni tayyorlash va о‘qitish, mahalliy ishlab chiqaruvchilarga raqobatchilik ta’siridir.