Халцаро бобур фонди

13 — Бобурнома
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

98
БОБУРНОМЛ
Туш пайт эди. Кўзетар ерда бир суво- 
р и н и н г ҳ а р б и й а н ж о м л а р и й и л т и р а б
кўринди. Ким лигини ҳеч билолмадик. Бу 
Муҳаммад Боқир экан. Ахсида биз билан 
бирга эди. Ахсидан чиққан да ҳар ким ҳар 
тарафга тарқалиб, яш ириниб юрган экан. 
Банда Али билан Бобо Сайрамий: „Отлар 
и к к и к у н д и р к и , ем иш емаган. Ў тл о ққа 
тушиб, отларни ўтга қ ў я й л и к “ , дедилар. 
У ердан отланиб, ўтлоққа тушиб, отлар- 
ни ўтга қ ў й д и к . Н ам озгар м аҳ ал и , бир 
отлиқ к и ш и биз бекинган тепали кка чи- 
қиб к е л м о қ д а эди, тан и д и м : Ғ а во ни нг 
улуғи — Қодирберди. Буларга: „Қодирбер- 
дини чорланг“ , дедим. Чорладилар. Кел- 
ди. Кўриб, сўрашиб, иноят ш аф қат сўзлар 
айтиб, ваъдалар қилиб, м ойилликлар из- 
ҳор этиб жўнатдим, токи арқон, ўроқ, бол- 
та, сув кечмак асбоби, от еми, егулик ва 
агар илож и бўлса, от ҳам келтирса. Хуф- 
тон намози пайти ш у ж ойнинг ўзига ке- 
лиш ига ваъдалаш дик.
Кеч намозшом пайти бир отлиқ Кар- 
нон тарафидин Ғаво сари ўтиб борарди. 
„К им сан?“ , деб сўрадик. Жавоб берди. Бу 
ҳам М уҳаммад Боқирбек экан. Боя туш- 
да кўрган ердан яна бир ерга яширинга- 
ни бораётган экан. Товушини ш унчалик 
ў эгар ти р д и ки , гарчи й и л л а р мен билан 
бирга бўлган эса-да, асло таний олмадим. 
Агар уни таниб ўзим изга қў ш сак я х ш и
бўларди. У ўтиб кетганидан кейин хийла 
хавотирга тушдим. Энди биз Қодирберди 
Ғавоий билан келиш илган пайтгача тура 
олмасдик. Банда Али: „Карноннинг ма- 
ҳ ал л ал ар и д а х и л ват богчалар бор, унда 
ҳеч к и ш и биров бор деб гумонсирамайди. 
У ерга бориб, Қодирбердига к и ш и юборай- 
лик, ўша ерга келсин“ , деди. Ш у хаёл би- 
лан отланиб, Карноннинг маҳаллаларига 
келдим. Қиш эди, анча совуқ эди. Бир эски 
мўйнали пўстин топиб келтирдилар. Кий- 
дим. Бир коса сўк оши топиб келиш ди. 
Ичдим. А жаб ҳузур қилдим. „Қодирбер- 
дига к и ш и ю бордингм и?“ , деб сўрадим 
Банда Алидан.
„Юбордим" деб жавоб берди. Бу бад- 
б ах т ф ар о са тс и з х о т и н ч а л и ш л а р ўзар о
келиш иб, бир ки ш и н и Ахсига — Танбал 
қ ош ига юборган эканлар. Б ир усти ёпиқ 
уйга кириб, ўт ёқдик. Б ир пайт кўзим уй- 
қ у га к етди. Бу э р к а к н у с х а л а р а й ёр л и к
қилиб, яна менга айтадиларки: „Қодирбер- 
дидан хабар олмагунча бу ердан қимирлаб 
бўлм айди. Б у ер м а ҳ а л л а л а р орасидир, 
четда бўм-бўш боғлар бор. У ерга борсак, 
ҳеч ким гумонсирамайди“ .
Ярим кечада отланиб чекка боққа бор- 
дим. Бобо Сайрамий том устида у ёқдан-бу 
ёққ а юради. Тушга я қ и н томдан тушиб, 
менинг қошимга келиб: „Юсуф қўрғонбе- 
ги келмоқда“ , деди.
Мени ғалати ваҳима босди. „Билиб кел- 
чи, у менинг ш у ердалигим ни биларми- 
к ан ?“ дедим.
Чиқиб сўзлашиб келди. Мана бу хабар- 
ни топиб келди: „Юсуф қўрғонбеги айтди: 
„Ахси дарвозасида бир пиёда учраб, деди- 
ки: „Подшоҳ Карнонда фалон ердадир“ . 
Мен ҳеч к и м га би л д и р м ай , бу пиёдани 
урушда менга асир тушган Вали хазиначи 
билан бир ерга қамаб қуйиб, ўзим бу ёққа 
чопиб келдим. Б екларни нг бу иш лардан 
хабарлари йўқди р“ .
„Сен нима деб ўйлайсан?“ дея сўрадим 
Бобо Сайрамдан.
Айттики: „Барчаси ўз одамларингиз — 
навкарларингиздир, улар нимаям қилишар- 
ди. Б орм оқ к е р а к . У лар си зни подшоҳ 
қилиб кўтарадилар“ .
Дедимки: „Шунча тўқнаш ув ва урупт 
бўлиб ўтганда, қандай ишонч билан улар 
ёнига борай?“
Ш уларни гаплашиб турган эдик, Юсуф 
кириб олдимда тиз чўкиб букилиб айтди- 
ки: „Нимасини яшираман. Султон Аҳмад- 
бекнинг хабари йўқдир. Ш айх Боязидбек 
сизнинг хабарингизни топиб мени юборди“ .
Ш уни айтгач, менда алланечук ҳолат 
юз берди. Оламда жон қўрқувидан ёмон- 
роқ нарса бўлмас экан. „Ростингни айт, — 
дедим мен, — агар иш ўзгачароқ бўлгудек 
бўлса, мен ювиниб олай“ .
Юсуф онтлар ичди. Лекин унинг онти- 
га ким ишонарди? Ўзимда тоқатсизликни 
ҳис қилдим.
Ўрнимдан туриб, боғнинг бир гўшаси- 
га бордим. Узим билан ўзим мулоҳаза қил- 
дим. Дедимки: „Киши агар юз, борингки 
минг йил яш аса ҳам охири ўлмоқ керак.