Халцаро бобур фонди

У лугб ек б а ҳри у л у м у хи р а д ,
К и д у н ё в у ди н р о аз ў буд пушт.
З и Аббос ш а ҳ д и шаҳодат чаш ид,
Ш удаш ҳарф и таърих:
„Аббос куш т “.
(М азмуни:
Улугбекким, и л м у а қ л денгизи эди,
У дунею ди н н и н г азим таянчи эди.
У Аббосдан ш а ҳид ли кн и нг болини тотди,
Вафоти тарихи ҳам
„Аббос ўлдирди“ булди.)
Ўзи ҳам беш-олти ой сал т ан ат қил- 
мади, бу байт м аш ҳ ур д и р :
П а д а р куш п о д ш о ҳи р о наш ояд,
А га р ш о яд ба ш аш м о ҳа ш напояд.
(М азм уни:
Отанинг қотили подшоҳ булолмас,
Агар бўлса, олти ойдан ошолмас.)
У н га атаб ё з и л г а н ш е ъ р и й т а ъ р и х
ҳам қ и з и қ ч и қ қ а н .
А бдуллат иф х и с р а в и Ж ам ш идф ар
к и буд,
Д а р с и л к и бандагонаш Ф а р и д ун у
З а р д уҳуш т .
Бобо Ҳ у с а й в куш т ж умъааш ба тир,
Т а ъ р и ха ш и в в а в и с к и Бобо Ҳ у с а й н
куш т .
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

БОБУРНОМА
59
(М азм уни:
Абдуллат иф эди Ж ам ш идсим он ш оҳ,
Қ у л л а р и сафида Ф аридун, Зардушт.
Бобо Ҳ у с а й н отди у н и жума кеч,
Т а ъ р и х и н и ёзгин: „Бобо Ҳ у с а й н кушт"
(улдирди).)
А б дуллатиф м ирзодан сўнг Ш оҳрух 
м и р з о н и н г н а б и р а с и И б р о ҳ и м С ул то н 
м и р зо н инг уғли Абдулло м ирзо (Улуғбек 
м и р з о н и н г к у ёв и ) т а х т г а ў т и р д и . Б и р
я р и м й и л -и к к и й и л га я қ и н п о д ш о ҳ л и к 
қ и л д и . Ундан сўнг ҳ о к и м и я т н и Султон 
А бусаид олди, у т и р и к л и г и д а б қ Самар- 
қ ан д т ах т и н и тўнғич уғли Султон А ҳм ад 
м и р з о г а б е р г а н э д и . С у л т о н А б у с а и д
м и р з о д а н к е й и н С у л то н А ҳ м а д м и р зо
п о д ш о ҳ л и к қ и л д и . Султон Абусаид мир- 
зони нг ваф оти дан сўнг С ам ар қ а н д тах 
т и г а Султон М аҳмуд м ирзо ўтирди. Сул- 
тон М аҳм у д м и р зо д ан сў н г Б о й с у н қ у р
м и р зо н и подш оҳ қ и л д и л а р . Т а р х о н л а р
ғавғоси п а й т и д а Б о йсу н қ ур м ирзон и ту- 
тиб, и н и с и С ултон А л и м и р з о н и бир- 
и к к и кун т ах т г а у т и р ғи зд и л ар . Я на Бой- 
су н қ у р м и р зо н и н г ўзи ҳ о к и м и я т н и қай- 
т а р и б о л д и . У ш а й и л л а р з и к р и д а бу 
ҳ а қ д а ези л га н эди. Б о й су н қу р м ирзодан 
ҳ о к и м и я т н и мен олдим. Б унд ан кейин- 
ги во қ еа л а р д а ги ў з га р и ш л а р ҳ ақ и д а ке- 
й и н р о қ ёзам и з.
С ам ар қ а н д т а х т и г а ў ти р гач , Самар- 
қ а н д б е к л а р и н и н г ҳурм атин и айнан бу- 
р у н г и д е к ж о й и г а қ ў й д и м . Б и з б и л а н
б ў л га н б е к л а р н и ҳ а м ў з л а р и г а я р а ш а
қўллаб, ш аф қ ат и н и ўрнига қўйдим . Сул- 
тон А ҳм ад Танбалга келсак, уни қадрла- 
дим: у ич к и беклар даврасида эди, улуғ 
беклар даврасига қ ў ш д и м . Етти ой қам ал
қили б, т а ш в и ш л а р билан олинган Самар- 
қ а н д д а н л а ш к а р э л и га ав в а л к е л га н д а
ў л ж а-м ў л ж ад ек нарсалар туш ган эди. Бу 
С ам арқанддан ўзга ҳам м а в и ло я тла р мен- 
га қ ар аш л и эди. Султон А ли мирзога қара- 
ган бу в и л о я т л а р н и талон-торож қ ил и б
б ў л м асд и . Ш у н ч а т ал о н -т о р о ж ч е к к а н
ви ло ятлар д ан бирор нарса олмоқ қан дай 
м уяссар бўлсин?
Л а ш к а р н и н г озуқаси тугади. Самар- 
қ ан дн и о л ган и м и зд а С ам ар қ а н д шунча- 
л и к хароб эд и к и , мадад, уруғ ва пул би- 
л ан бериладиган ёрдам га эҳ т и ё ж бор эди. 
К и ш и н и н г бундай ш а р о и т д а бир нарса 
о л и ш и т ўғр и си д а гап ҳам б ў л и ш и мум-
к и н эмас эди. Бу ж и ҳ а т л а р д а н л а ш к а р
х а л қ и к ў п т а н қ и с л и к тортди. Б и з ҳам 
элга нарса е т к аза о л м ад и к . У лар уйла- 
р и н и ҳ ам с о ғ и н д и л а р . Б и р - и к к и т а л а б
қоча бош лади лар. А ввал Х о н қу л и Баён- 
қ у л и деган к и ш и қочганди, я н а Иброҳим 
Б е к ч и к қ о ч д и . М ў гу л л а р н и н г ҳ ам м аси
қоч ди л ар . Сўнгра Султон А ҳ м ад Танбал 
ҳам қочди. Бу ф и тн ан и бостириш учун 
Х о ж а Қ озин и юбордик. Узун Ҳ асан Хо- 
ж а г а ў зи н и х и й л а м у хл ис ва э ъ ти қ о д л и
тутар эди. М ақсад, Узун Ҳ асан н и н г ҳам- 
к о р л и ги билан қ о ч га н л а р н и н г баъзила- 
рига ж а з о бериш ва б аъаисини бизнинг 
қ о ш и м и з г а қай та р и б юбориш эди.
Б у ф и т н ал ар га г и ж г и ж л а т у в ч и , бун- 
дан қочиб б о р ган л а р н и ё м о н л и к к а ун- 
довчи Узун Ҳ асан туз кўр қ и л г у р н и н г
ўзи э к а н . Б а р ч а с и С ултон А ҳм ад Тан- 
бал боргани заҳоти о чиқ ва ош кор а ёмон- 
л и к т о м о н и д а б ў л д и л ар . С а м а р қ а н д н и
олиш ум иди да неча й и л ж а д а л л а ш к а р
тор тган бўл сак, Султон М аҳм у д х о нд ан 
бирор и ш он ч л и мадад ва к ў м а к бўлма- 
са-да, л е к и н у С а м а р қ а н д о л и н г а н д а н
сўнг А н д и ж о н н и о л и ш н и истар эди. Ак- 
сар л а ш к а р х а л қ и , м ў г у л л а р ҳ а м м а с и
қочиб А н д и ж о н ва А х сига борган фур- 
сатл ар д а Узун Ҳ асан ва Танбал у вило- 
я т л а р н и Ж а ҳ о н г и р м и р з о г а б е р м о қ ч и
б ў л д и л а р . Б и р н еча с а б а б л а р г а к ў р а , 
ул ар га буни б ер иш н инг и л о ж и йўқ эди: 
бири б у к и , г а р ч и х о н г а бу в и л о я т л а р
ваъ д а қ и л и н м а г а н бўлса-да, бироқ хон 
т и л аган эди. Хон тилаб туриб, Ж аҳон- 
гир м ирзога берилса, хон билан ора мут- 
л ақо бузиларди. Я на бири буки, эл қочиб 
у в и л о я т л а р га борган ш унд ай бир пайт- 
да буйруқ йўсини да бу талаб қ ў й и л д и . 
А гар бу т а к л и ф бурунроқ орага туш са, 
бал к и ў р и н л и бўлар эди. У лар нин г ҳук- 
м ига ки м ҳам рози бўларди?! Мўғул ва 
А н д и ж о н л а ш к а р и , баъзи и ч к и бекл ар
ҳам А н д и ж о н г а боргандилар.
Мен билан С ам ар қ а н д д а бек ва ки- 
ч и к беклар, я х ш и ва ёмон м ингга я қ и н
к и ш и қ о л д и . У л а р и с та г ан и д ек бўлма 
гани учун қочиб борган қ ў р қ қ а н эллар- 
ни бутунлай ў зл ари га қ ў ш д и л ар . Ваҳи- 
м ада қ очиб борган эл ҳам қ ў р қ и н ч д а н
бундай во қ еа н и
Т ан гр и га ёлбориб ти- 
лар эдилар. Ф и т н а ч и л а р А хсидан Анди 
ж он устига л а ш к а р тортиб ём о н л и к ва 
ё в л и к н и ан и қ ва ош ко р а қ и л д и л а р .
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

60
Б0БУРН0МЛ
Т ўлун Х о ж а борин эл яти нин г мардо 
на, сара ва ж а н г а р и й и ги т л ар и д ан эди. 
Отам У м ар ш а й х мирзо уни ам ал билан 
эъ зо злаган ва ҳануз эътиборда эди. Мен 
ҳ а м т а р б и я т қ и л и б б ек қ и л и б э д и м . 
А ж аб мардона ва а зам ат йи ги т эди. Бун- 
д а й э ъ т и б о р г а а р з и й д и г а н к и ш и эд и. 
М уғуллар ичида инобатли и ш о н ч л и ки- 
ш и м и з Т ўлун Х о ж а б ўлгани учун элга 
н а с и ҳ а т қ и л и б қ ў р қ у в н и х а ё л л а р и д а н
ч и қ ар си н , эл ваҳ и м ад ан ҳ а ёт л ар и н и бар- 
бод қ и л м ас и н деган м ақсадд а уни Анди- 
ж о н га юборган эдик. Бу ф и тн ачи ва туз 
к у р қ и л г у р л а р элни ш у д а р а ж а га еткаэ- 
ган эд и л ар к и , ваъда ва муросага ч орлаш , 
насиҳ ат ҳам да т аҳ д и д ҳеч фойда қ и л м ас 
эди. Тўлун Х о ж а н и н г к ў ч и И к к и су в ора- 
с и д а э д и . И к к и с у в о р а с и н и Р а б о т а к
ў рчини дейдилар. Узун Ҳ асан билан Сул- 
тон А ҳ м а д Т ан бал бир қ и с м ҳ у ж у м ч и
л я ш к а р н и Тўлун Х о ж а устига юборди- 
лар. Бориб гафлатда тутиб олиб, келти- 
риб ўлд ир д ил ар . Узун Ҳ асан ва Танбал 
Ж а ҳ о н г и р н и ол иб к е л и б , А н д и ж о н н и
қ ам ал қ и л д и л а р .
Л а ш к а р С а м а р қ а н д г а о т л а н г а н д а
А н д и ж о н га А ли Дўст тағойи ва А хсига 
Узун Ҳ асан қ ў й и л ган эди. Сўнгра Х о ж а 
Қоэи ҳам келиб эди. С ам арқанддан бор- 
ган л а ш к а р к и ш и л а р и д а н ҳам ан ча йи- 
ги тл ар бор эди. Х о ж а Қояи у ш а қ а л ъ а
м у д о ф а а с и д а м е н и н г т а р а ф д о р л а р и м
учун ўн с а к к и з м ин г қ ў й н и қўргондаги 
й и г и т л а р г а ва биз б ил ан С а м а р қ а н д д а
б ў л г а н й и г и т л а р н и н г х о н а д о н л а р и г а
у л аш д и . Қ ам ал давом ида менинг онала- 
рим ва Х о ж а Қ озидан м у тта си л „А гар 
келиб ф ар ёд и м и зга етм асангиз иш чатоқ 
бўлади. Б и зн и бундай қ а м а л қилм оқда- 
л а р “ м а з м у н и д а х а т л а р к е л и б т у р д и . 
С ам ар қ а н д А н д и ж о н к учи б илан олин- 
ган эд и. А г а р А н д и ж о н қ ў л д а бў л са, 
Худо х о ҳ л аса, С ам ар қ а н д н и я н а қ ў л га 
о лса б ў л а д и . У стм а-уст ш у м а з м у н д а
м акту б л ар к ел д и.
У ш а п а й т д а бир м ар о таб а саломат- 
л иги м ём онлаш иб, туаялган эдим. Туза- 
л и ш п ар ҳ ези га я х ш и ам ал қ и л м а г а н и м
учун, у зу л и к т и м . Б у навбат қ а т т и қ огри- 
дим. Ш у н ч а л и к к и , тўрт к у н г а ч а тилим
тутил д и, огзим га пах та билан сув томи- 
зар эдилар. М енинг б илан қолган бек ва 
к и ч и к б екл ар ҳамда йи ги т-ялан г менинг 
со га й м о ги м д ан ум ид узиб, ҳ ар к и м ўз
и ш и билан м аш ғу л бўлди. Ш ундай бир 
в ази ят д а беклар хато қ и л и б , Узун Ҳасан- 
дан қ а т ъ и й т а л а б л а р б ил ан э л ч и л и к к а
к ел ган н а в к а р г а мени кўрсати б, кетиш - 
га р у х с а т б е р д и л а р . Т ўрт-беш к у н д а н
сўнг аҳв о л и м бир оз я х ш и бўлди. Б и р о қ
т и л и м д а т у т и л и ш бор эди. Б и р н еча кун- 
дан сўнг ўз ҳ о л и м га кел д им .
О налари м — онам ва он ам н и н г она- 
си Эсон Д авлатбегим , я н а устод ва пи- 
рим Х о ж а М авлонойи Қ ози бу м азм унд а 
х а т л а р ёзиб, бундай талаб қўйиб туриш- 
ганда к и ш и қ ай си к ў н ги л билан бу ерда 
тура оларди?
Р а ж а б ойи, ш анба к у н и А н д и ж о н га 
о тлани б С а м а р қ а н д д а н ч и қ д и к . Б у на- 
вбат С ам ар қ анд ш а ҳ р и д а юз ку н подшоҳ- 
л и к қ и л д и м . К ей и н ги ш ан б ад а Х ўж анд- 
га етдим . У ш а к у н и А н д и ж о н д а н бир 
к и ш и , биз С ам ар қ ан д д ан ч и қ қ а н ш анба 
к у н и д а — етти к у н бурун, Али Дўст та- 
гойи А н д и ж о н қ а л ъ а с и н и м у х о л и ф л ар
га берди, деган хабарн и к ел т и р д и . Таф 
си л о т л а р и б у к и , м е н и н г к а с а л л и г и м д а
м е н и к ў р с а т и б б е к л а р р у х с а т б е р г а н
Узун Ҳ асан н а в к а р и қ ай ти б бориб, Ан 
д и ж о н қ ў р ғ о н и н и қ а м а л қ и л г а н мухо- 
л и ф л ар га подш оҳ т ил д ан қо л ган , оғзига 
п ахта билан сув т о м и з а я п т и л а р , дебди. 
А йни ш ундай сў зл ар н и у А л и Дўст та 
ғо й и қ о ш и д а ҳ ам о нт и ч и б а й т и п т и .
Ж а к а н д а р в о з а с и д а т у р г а н А л и Д ў ст
тағойи бу сўздан бесарянж ом бўлиб, му- 
х о л и ф л а р н и и ч к а р и г а қ ў й и б , а ҳ д ва 
ш а р т қ и л и б , қ а л ъ а н и берган. З ах и р ад ан
ва у р у ш а д и г а н к и ш и д а н қ у р ғ о н д а ҳеч 
к а м л и к й ў қ эди. Б у ш у н ч а к и ў ш а муно- 
ф и қ , туз к ў р қ и л гу р к и ш и н и н г номард- 
л иги эди. У ю қо р ид аги б аҳ о н а л а р н и ўзи 
га асосли в а ж деб билди. У лар А ндижон- 
ни олгандан сўнг м ени нг Х ў ж а н д г а кел- 
ган и м н и эш итиб, Х ож а М авлонойи Қо- 
зи н и а р к д а р в о з а с и д а ҳ у р м а т с и з л а р ч а
осиб, ш а ҳ и д қ и л д и л а р .
Х о ж а М а в л о н о й и Қ о з и н и н г и с м и
А б д у л л о д и р . Б у н о м б и л а н м а ш ҳ у р
бўлган эди. Ота тар аф и дан насаби Ш айх
Б у р ҳ о н и д д и н Қ и л и ч г а т у т а ш а д и . Она 
тар аф и дан Султон И л и к М озийга богла- 
нади. Ф арғона ви л о я т и д а бу т аб ақ а эл- 
боши ва ш а й х ул-ислом ҳам д а қо зи бўлиб 
к е л г а н д и р л а р . Х о ж а М а в л о н о й и Қ о зи
ҳ а з р а т и Х о ж а У б ай д у л л о ҳ н и н г м уриди 
эди. У л а р д а н т а р б и я т т о п ган д и . Х о ж а
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

БОБУРНОМЛ
61
Қ о зи н и н г в а л и й л и г и г а м ени нг ҳеч шак- 
ш уб ҳам йўқдир. 
В ал и й л и к н и н г бундан 
ҳам я х ш и р о қ д ал и л и бўладими: уларга 
қасд қ и л г а н л а р д а н оз ф урсатд а ном ва 
ниш он қолм ади. Х о ж а М авлонойи Қози 
аж ойиб к и ш и эди. Унда асло қў р қу в де- 
ган нарса йўқ эди. Ундайин ю ракли к и ш и
топилм айди. Бу сифат ҳам в ал и й л и к да- 
л и л и д и р . Оддий к и ш и ҳ ар қ а н ч а баҳо- 
дир бўлса-да, бир оз дагдагаси ва қўрқу- 
ви бўлади. Хож ада асло дағдаға ва қўрқув 
йў қ эди. Х о ж а воқеасидан сўнг Х о ж ага 
м ан с у б к и ш и л а р : н а в к а р , х и з м а т к о р ,
қари нд ош ва аҳ л и о илалари ни бутунлай 
т у т т и р и б т а л а т д и л а р . М е н и н г к а т т а
онамни ва ўз онамни, баъзи менинг би- 
лан бў л ган л ар н и к ў ч л а р и билан Х ўжанд- 
га — м ени нг қ о ш и м г а юбордилар.
А н д и ж о н н и деб С ам ар қа н д н и қ ў л д ан
б е р д и к . А н д и ж о н ҳ ам қ ў л д а н ч и қ қ а н
эди. Б и з худди „Ғофил у ердан қувилган 
ва бу ер д ан а й р и л г а н " , д е г а н л а р и д е к
бўлдик. Кўп м у ш к у л ва м аш а қ қ а т д а қол- 
д и к . Ч у н к и под ш оҳ б ў л ган и м д а н бери 
бундай на вк ар ва вилоятдан ай р ил м аган 
э д и м , ў з и м н и т а н и г а н и м д а н б уён бу 
йўсунда азоб ва м а ш а қ қ а т н и кўрганим- 
ни эслолмайман.
Х ў ж ан д га келгач, баъзи мунофиқта- 
биат к и ш и л а р Х а л и ф а н и н г м ен и н г қо- 
ш и м д а б ў л и ш и н и к ў р а олм ад ил ар . Му- 
ҳам м ад Ҳ усайн мирлони ва баъзи бош қа 
к и ш и л а р н и ҳам ш унга кў нд и р ди л ар . Ха- 
л и ф а г а Т о ш к а н д сари р у хсат берилди. 
Қосимбекни Тош кандга хон қ ош и га юбо- 
риб, А н д и ж о н у с т и г а ю р и ш и и л т и м о с 
қ ил и нд и. Хон ҳам л а ш к а р тортиб Оҳан- 
гарон тог этаги билан келиб, К ан д ир л ик 
довонининг тубига туш ганда мен Хўжанд- 
дан бориб, хон тоғам ни кў р д и м . Кандир- 
л и к довонини ошиб А хси т ар аф и га ту- 
ш илди.
У т а р а ф д а н м у х о л и ф л а р ҳ а м бор 
л а ш к а р и н и йиғиб, Ахсига кел д ил ар . Бу 
ф урсатда Поп қ ў р ғо н ини мен учун бер- 
к и т д и л ар . Х оннинг бир оз суст юриши- 
дан фойдаланиб, м ухолиф лар Поп қўрго- 
н и н и эгал л аб о л д и л ар , Г арчи х о н н и н г 
ах л о қ -ат в о р и я х ш и эса-да, б и р о қ сипо- 
ҳ и й л и к ва с а р д о р л и к д а н ан ч а бебаҳра 
эди. А хир, аҳвол ш у нд ай эдики, агар я н а 
бир ҳ а м л а қ и л и н с а , у р у ш м а ё қ в и л о я т
қў л га олинарди. Ана ш унд ай бир пайтда
м у х о л и ф л а р н и н г ф ири бом уз сў зл ар и н и
қ у л о қ қ а олиб, сулҳ ҳ а қ и д а г и ч ў пч агин и 
орага солиб, Х о ж а А б у лм ак о р и м билан 
Танбал огаси Б е к Телбани (у пайтда хон- 
нинг эш и к о ға си эди) э л ч и л и к к а юборди- 
л ар. У ж а м о а ў зл ар и н и қ у т қ а р и ш учун 
бир неча чин ва ёлгон сў зл ар н и айтиб, 
хонга ё о р ад аги л ар га поралар бердилар. 
Хон бунга қан оат қи л и б қайтиб кетди.
Мен билан қ о л ган бекл ар , и ч к и л а р
ва й и г и т л а р а к с а р и я т и н и н г к ў ч л а р и
А н д и ж о н д а эди. А н д и ж о н н и о л и ш д а н
ноумид б ўлганлари д ан сунг, бек ва ки- 
ч и к б е к л а р д а к ҳ а м д а й и г и т - я л а н г д а н
етт и -сак к и з юз к и ш и м ендан ай рилди- 
л ар. А й р и л г а н л ар : беклардан А ли Дар- 
ви ш бек, А ли Мазид қ авч и н , М уҳам м ад 
Б о қ и р б ек, Ш а й х Абдулло эш и к о ға , Ми- 
рим Л о ғар и й . М енинг билан қ олган лар: 
ға р и б л и к б ил ан м а ш а қ қ а т н и танлаган- 
л ар, яхш и-ём он, тах м и н ан , и к к и юздан 
к ў л р о қ , уч юздан озроқ эди. Б ек л ар д ан
Қ осим қ а в ч и н бек, Вайс Л о гар и й бек, 
И б р о ҳ и м со р у й и м и н г л и г б е к , Ш и р и м
т а г о й и , С а й д и Қ а р о б е к ; и ч к и л а р д а н
М ирш оҳ қ а в ч и н , Саййид Қосим эш и к о ға 
ж а л о й и р , Қосим аж аб, М уҳам м ад Дўст, 
А ли Дўст тагойи , М уҳам м ад А ли Мубаш- 
ш ир, Худойберди туғчи мўғул, Ёрак та- 
ғойи, Султонқули Бобоқули, П ир Вайс, 
Ш а й х В ай с, Ё р а л и Б и л о л , Қ о си м ми 
рохўр, Ҳ айдар рикобдор. Менга кўп огир 
келди, беихтиёр узоқ йигладим .
У ердан Х ў ж а н д га к елдим . М енинг 
о н ам н и ва к а т т а онам н и ва б аъ з и мен 
билан қ о л г а н л а р н и к ў ч л а р и билан Хў- 
ж андга, менинг қо ш и м га юбордилар. Ра- 
м а з о н н и Х ў ж а н д д а ў т к а з д и к . С ултон 
М аҳмудхонга к и ш и юбориб к ў м ак тилаб, 
С ам арқанд устига отланилди. Угли Сул- 
тон М у ҳ ам м ад Х о н и к а ва А ҳ м а д б е к к а
тўрт-беш минг л а ш к а р билан Самарқанд 
устига ю р и ш н и буюриб, хон ҳам отла- 
ниб, Ўратепагача келди. У ерда хон би- 
лан кў риш иб , С ам арқанд устига Ёряйлоқ 
йўли билан ж ўнадим . Султон М уҳаммад 
ва Аҳмадбек б ош қа йўл билан илгарироқ 
Ё р я й л о қ қ а кел ган экан. Мен Б у р ка яй 
лови о р қ ал и Ё р я й л о қ н и н г доруғаси ту- 
радиган Сангзор қўрғонига келдим. Сул- 
тон М уҳаммад Х оника на А ҳм адбек Шай- 
б о н и й х о н н и н г к е л и б , Ш ер о з ва у н и н г
атр о ф л ар и н и т ал аган и н и эш итиб, орқа- 
га қ ай ти б д и л ар . Зар у р а т бўлди, мен ҳам 
қ ай ти б Х ў ж ан д га к ел д им .
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

62