Халқ таълими ходимлари малакасини ошириш тизимини ислоҳ қилишнинг долзарб

1. Катталар нима учун ўрганаётганини билишни лозим. 
Катталар одатда «Бу билим(маълумот) мени касбимда қандай ёрдам бериши 
мумкин?» ёки «Нима учун зарур, менга қандай фойдаси бор?» деган саволларни бериши 
табиий.
Бу эса каталар таълими борасида муҳим хулосага олиб келади: агар ўзига фойда 
бўлишини билса, катталар таълим жараёнига жиддийроқ ёндашади. Бундан келиб 
чиқадики, катталарга нима фойдали эканига эътибор бериши лозим – яъни, ишда ёки уйда 
қўлланиши мумкин бўлган билим бўлиши лозим. 
2. Катталар ўзини масъулиятли, ўзини-ўзи йўлга солувчи шахс деб билади. 
Катталар ўз хаётини йўлга солиш фақат ўз масъулияти деб билади: қандай касб 
танлаш, фарзандларни қандай тарбиялаш, қандай дам олиш каби қарорларни ўзи қабул 
қилишни ҳохлайди. Таълимда ҳам бу ўз аксини топади, катталар қандай курсни ўқишни ва 
курс ичида маълум мустақилликни истайди. Таълим нуқтаи назаридан, каталар ўрганиш 
мақсади ва вазифаларини ўзи белгилашни хохлайди. 

---

163 
3. Катталар малака ошириш таълимига маълум даражада тажриба билан 
келади. 
Катталар турли даражада бўлсада, мактабда ўқиш, ишлаш, бошқариш, фарзанд 
ўстириш, сиёсатни тушуниш ва ҳоказо тажрибага эга бўлади. Шу сабабдан улар малака 
ошириш таълимига ўз тажрибасига қўшимча сифатида қарайди. Таълимий машқлар 
самарали, фаоллик ва ҳамкорликка ундовчи бўлиши зарур. 
4. Катталар қачон ўзи тайёр бўлганда, фойдали ва қулай вақтда ўрганишни 
хоҳлайди. 
Мактабда болалар кўпинча ўзи тайёр бўлмаган нарсаларни ўрганади. Масалан, 16 
ёшга етмаган болаларга бизнес малакаларидан таълим бериш мақсадга мувофиқ 
бўлмаслиги мумкин. Катталар эса, одатда ўзларини тайёр ҳис қилмасдан аввал ўқув 
курсларига киришмайди. Масалан, агар бирор киши бизнес соҳасига кирмоқчи бўлмаса, 
бизнес малакалари курсини ўқимайди. Демак, улар нимани хоҳласа, шуни ўрганади ва 
таълим олиш орқали эришмоқчи бўлган аниқ мақсадларга эга бўлади. (Бироқ, баъзи 
тингловчилар ўз эҳтиёжларига мос келмаган курсларда ҳам ўқишади. Шу сабабдан, уларга 
таълим олишни бошлашдан аввал йўл-йўриқ кўрсатиш ва қўллаб-қувватлаш лозим.)