Х. С. Асатуллаев, Б. О. Турсунов, М. А. Маманазаров к

15.3.1-жадвал 
Ўзбекистон Республикасида чет эл инвестицияларини тартибга солиш 
ва жалб этиш билан шуғулланадиган расмий муассасалар.
64
 
№ 
Расмий муассаса номи 
Муассасанинг чет ел инвестицияларини тартибга солиш ва жалб 
етиш билан боглик фаолият доираси 
1 
2 
1. 
Вазирлар 
Маҳкамасининг ташқи 
иқтисодий фаолиятни 
мувофиқдаштириш 
департаменти 
қуйидаги жорий жараёнларни мувофиқлаштиради: -инвестиция 
фаолиятини, биринчи навбатда чет ел инвестициялари билан амалга 
оитриладиган лойиҳаларни давлат томонидан қўллаб-қувватлаш 
бўйича зарур хукумат қарорларини ишлаб чиқиш; 
-давлат бошқаруви идоралари, вазирликлар ва идоралар ишини ташкил 
етиш. 
2. 
Иқтисодиёт вазирлиги 
Инвестгшчия сиёсатини ва дастурларини ишлаб чгқиш 
3. 
Ташқи Иқтисодий
алоқалар, 
инвестициялар ва савдо 
вазирлиги 
-Мамлакат ва хориж инвесторларининг инвестгшчия таклифлари 
тўғрисида маълумотлар банкини шакллантириш; 
-инвестция муҳитини ўрганиш;
-хорижий инвесторларга ахборот ва бошқа хизматлар кўрсатиш; 
-инвестгшчия лойиҳаларини амалга оширишда мамлакат ва хориж 
инвесторларига ёрдам кўрсатиш; 
-чет ел капитали иштирокида амалга ошириладиган инвестгшчия 
лойиҳаларининг бажарилишини кузатиш (мониторинг); 
-корхоналарни ташқи иқтисодий фаолият иштирокчилари тарзида 
рўйхатга олиш ва 
хорижий компаниялар ваколатхоналарини 
аккредитациялаш 
4. 
Давлат мулкини бошқариш 
қўмитаси 
Давлатга тегишли мулкни хусусийлаштириш ва тасарруф етиш 
жараёнларида чет ел инвестгшчияларини тартибга солиш. 
5. 
Молия вазирлиги 
Қарз сиёсати ва хукумат кафолатларини бериш. 
6. 
Адлия вазирлиги 
Чет ел инвестгшчиялари иштирокидаги корхоналарни рўйхатга олиш. 
7. 
Ташқи ишлар вазирлиги 
Хорижий инвесторларга ва Ўзбекистонда ишлаётган хорижий 
фуқароларга визалар бериш. 
8. 
Ички ишлар вазирлиги 
Хорижий инвесторларни ва Ўзбекистонда ишлаётган хорижий 
фуқароларни турар жойи бўйича рўйхатга олиш. 
9. 
Давлат солиқ қўмитаси 
Чет ел инвестициялари иштирокидаги корхоналарни солиқа тортиш ва 
уларнинг божхона билан боғлиқ фаолиятини тартибга солиш. 
10. 
ЎР Марказий банки 
Конвертация тартиб-қоидаларини, шунингдек, унинг ўтказилишини, 
валюта маблағларидан фойдаланишни тартибга солиш, қарз сиёсати. 
11. 
Ташқи иқтисодий фаолият 
миллий банки 
Ташқи иқтисодий фаолиятга банк хизмати кўрсатиш ва лойиҳани 
молиялашни амалга ошириш. 
12. 
“Ўзбекинвест” давлат 
суғурта компанияси
Чет ел инвесцҳшчяларини инвестгшчия таваккалчилигидан ва хавф-
хатарлардан суғурталаш. 
13. 
“Ўзбекинвестлойихд” 
миллий инжиниринг 
компанияси 
Дастлабки техник-иқтисодий асосномани ва инвестиция лойиҳалари 
техник-иқтисодий асосномаларини тайёрлаш. 
14. 
Давлат мулки қўмитаси 
хузуридаги қимматли 
қоғозлар бозори 
фаолиятини 
мувофиқлаштириш ва 
назорат қилиш маркази 
Қимматли қоғозлар бозорини шакллантириш, ривожлантириш, назорат 
қилиш ва тартибга солишда давлат сиёсатини амалга ошириш. Мамлакат 
ва хорижий эмитентларнинг қимматли қоғозларини сотиб олиш орқали 
мажмуа инвестицияларини амалга ошириш. 
Мамлакат иқтисодиётига хориж сармоясини, аввало, бевосита 
64
Бекмуродов А.С Н., Карриева Я.К., Нематов И.У., Набиев Д.Ҳ., Каттаев Н.Т Хорижий инвестициялар. 
Ўқув қўлланма. - Т.: Иқтисодиёт, 2016. - 282 б

---

371 
йўналтирилган сармояларни кенг жалб етиш учун қулай хуқуқий шарт -
шароит, кафолат ва иқтисодий омилларни янада кучайтириш тақозо 
этилмоқда. 
Хорижий 
сармоянинг 
иқтисодиётимиздаги 
таркибий 
ўзгаришларда, ишлаб чиқаришни техникавий қайта жиҳозлаш ва 
модернизация жараёнини жадаллаштиришда фаол иштирок етишига 
еришмоғимиз зарур. Салоҳиятли хорижий шериклар билан яна ҳам фаол ва 
изчил иш олиб бориш, улар билан хамкорликда замонавий, дунё бозорида 
рақобатга бардош бера оладиган маҳсулотлар ишлаб чиқаришга 
мўлжалланган янги-янги қўшма корхоналар тузиш лозим. 
Бир давлатдан бошқа давлатга даромад олиш учун юналтирилган ҳар 
қандай шаклдаги мулкни тўла қонли хорижий инвестиция дейишимиз 
мумкин. Аммо шундай мулк шакллари борки, биз уларни хорижий 
инвестиция дея олмаймиз. Масалан, элчихона чет давлат мулки ҳисобланади, 
ёки хорижий фуқаро шахсий уй сотиб олса, бу хорижий шахс мулки 
ҳисобланади, лекин хорижий инвестиция бўла олмайди. 
Хорижий инвестициялар - бу чет ел инвесторлари томонидан юқори 
даражада даромад олиш, самарага еришиш мақсадида мутлоқ бошқа давлат 
иқтисодиётининг, тадбиркорлик ва бошқа фаолиятларига сафарбар етадиган 
барча мулкий, молиявий, интеллектуал бойликлардир. 
Хорижий инвестициялар ички инвестициялардан фаркди холда ташки 
молиялаштириш манбаига киради. 
Хорижий инвестициялар қўшма корхоналар ташкил етиш, хорижий 
инвесторларга 
тўлиқ 
тегишли 
бўлган 
корхоналарни 
яратиш, 
хусусийлаштиришда қатнашиш, хорижий шериклар билан банк тузиш, 
қимматбаҳо қоғозларни сотиб олиши, ер ва бошқа табиий ресурслардан 
фойдаланиш хуқуқига ега бўлишда, еркин иқтисодий худудларда фаолият 
олиб боришда жуда катта ва муҳим аҳамиятга егадир. 
Хорижий инвестицияларга асосан қуйидаги турдаги омиллар таъсир 
кўрсатади. 
1. Иқтисодий омиллар: 

---

372 
-ишлаб чиқаришнинг ривожланиши ва иктисодий усиш суръатларининг 
бир маромда ушлаб турилиши; 
-жаҳон ва алоҳида мамлакатлар иқтисодиётидагии чукур таркибий 
силжишларнинг амалга оширилиши (айникса, фан-техника тараккиёти 
ютуклари ва жаҳон хизматлар бозори тараккиёти таъсири остида олиб 
борилиши); 
-ишлаб чиқаришни халқаро ихтисослашуви ва кооперациялашувининг 
чукурлашуви; 
-жаҳон иқтисодиётини трансмиллийлаштирилишини ўсиб бориши 
(А1ф1 трансмиллий корпорация (ТМК)лари хорижий филиалларининг 
махсулот ишлаб чиқариш хажми А1ф1 товар експортидан 4 маротаба 
ортикдир); 
-ишлаб 
чиқаришнинг 
байналминаллашуви 
ва 
интеграция 
жараёнларининг чуқурлашиб бориши; 
-халқаро иктисодий муносабатларнинг фаол ривожланиши ва бошкалар.
2. Сиёсий омиллар:
-капитал экспорта (импорти)ни эркинлаштириш (Эркин иктисодий 
худудлар (ЭИХ,), оффшор худудлари ва бошкалар); 
-ривожланаётган мамлакатларда индустирлаштириш сиёсатини олиб 
бориш; 
-иқтисодий ислоҳотларни олиб бориш (давлат корхоналарини хусусий-
лаштириш, хусусий секторни ва кичик бизнесни куллаб-кувватлаш); -
бандлик даражасини ушлаб туриш сиёсатини олиб бориш ва бошқалар. 
Инвестициялар замонавий техника ва технологиялар билан қуролланиш, 
илмий-техник, ишлаб чиқариш ва ақлий имкониятларини тиклашнинг асосий 
воситадир. Айнан хорижий инвестициялар орқали миллий иқтисодиёт 
жонланиб, ишлаб чиқариш замонавий, рақобатдошлар товарлар ишлаб 
чиқаришга ихтисослашиб боради.