Х. М. Шеннаев Т. М. Баймуратов суғурта иши ўҚув қЎлланма

Назорат ва муҳокама учун саволлар 
 
1. АҚШ суғурта тизимининг жаҳон суғурта бозорининг ўрни қандай? 
АҚШда суғурта тизимини ривожланиш динамикасини кўрсатувчи
асосий макроиқтисодий кўрсаткичлар? 
2. АҚШда нечта суғурта компанияси фаолият кўрсатади ва унда 
ишлайдиган ходимлар сони қанча? 
3. Американинг энг йирик суғурта компанияларига қисқача таъриф 
беринг? 
4. АҚШда суғурта назоратини ташкил этишнинг асосий принциплари

---

192 
нималардан иборат? 
5. Махсус суғурта бўлимларнинг миллий уюшмаси бажарадиган асосий 
функциялар ҳақида тушунтириш беринг? 
6. Суғурта компанияларини лицензиялашнинг ўзига хос хусусиятлари? 
7. Ҳар бир штатнинг қонун чиқарувчилик ваколатлари ва уни суғурта 
фаолиятини юритишдаги таъсири? 
8. Суғурта фаолиятини амалга ошириш учун давлат томонидан 
қўйиладиган талаблар нималардан иборат? 
9. Ўзаро суғурталаш жамиятлари ва улар амалга оширадиган суғурта 
операцияларини ўзига хос хусусиятлари? 
10. АҚШда суғурта фаолиятини амалга оширишда қандай муаммолар 
юзага келмоқда? 
 
 
 

---

193 
Глоссарий 
Абандон - тўлиқ миқдордаги суғурта суммасини олиш учун 
суғурталанувчининг 
суғурталанган 
мол-мулкдан 
суғурталовчининг 
фойдасига воз кечиши (суғурталанган кема нобуд бўлганда, у хабарсиз 
йўқолганда, кема ёки юк қароқчилар томонидан босиб олинганда). Абандон 
тўғрисидаги ариза воқеа-ходиса рўй бергандан кейин олти ой мобайнида 
берилиши керак. Айрим чет мамлакатлар қонунчилигида абандон 
суғурталанувчининг бир томонлама акти ҳисобланади. Фақат, Англия 
қонунчилигида абандон учун суғурталовчининг розилиги талаб этилади.
Авария комиссари - суғурта компаниясининг ваколатига эга бўлган 
жисмоний ёки юридик шахс. Суғурталанган кема ёки юк бўйича кўрилган 
зарарнинг характери ва миқдорини аниқлайди, ҳодиса рўй берганлик 
сабабларини ўрганади. Суғурта компанияси авария комиссарининг чет элда 
ҳам, мамлакат ичкарисида ҳам тайинлаши мумкин. Авария комиссарининг 
юридик манзили, телефон ва телекс рақамлари суғурта компанияси 
томонидан бериладиган суғурта полисида кўрсатилади. Суғурталанувчи 
суғурта ходисаси рўй бериши заҳоти авария комиссарига мурожаат қилиши 
зарур. Авария комиссари мол-мулкнинг зарарланганлик даражасини 
аниқлайди ва суғурта компаниясининг топшириғига асосан, кўрилган 
зарарни қисман қоплаши мумкин. Авария комиссари бажарилган ишлар 
тўғрисида суғурта компанияси учун авария сертификати тузади ёки унга 
ёзма ахборот тайёрлайди.