Х. М. Шеннаев Т. М. Баймуратов суғурта иши ўҚув қЎлланма

Ретроцессионарий-ретроцедентдан рискни қабул қилиб олувчи қайта 
суғурталовчи компания. 
Ретроцессия- 1) қайта суғурталашга илгари қабул қилиб олинган 
рискларни яна қайта суғурталашга бериш; 2) рискларни учламчи 
жойлаштириш. 
Риск- 1) битта кутилаётган ҳодиса бўйича хавфнинг юзага келиши. 
Риск тушунчаси кўринишларининг хилма-хиллиги, уни содир бўлиши 
натижасида юзага келган оқибатларнинг оғирлиги, рискни рўй бериши 
сабабли пайдо бўлган зарарларни мутлоқ тугатишни имконияти 
бўлмаганлиги суғурта ишини ташкил этиш учун асос яратади. Шундай 
қилиб, риск суғуртавий ҳуқуқий муносабатларни шакллантириш учун шарт-
шароит яратади. Риск-рискли ҳолатларнинг ягоналик ва ўзаро алоқадорлик 
йиғиндисидир. Суғурта фанида риск тушунчасига турлича тарифлар 
берилган. Жумладан, риск-бу конкрет ҳодиса ёки ҳодисалар йиғиндиси 
бўлиб, улар содир бўлган тақдирда суғурта компанияси қопламалар 
тўлайди. Риск суғурта объекти билан тўғридан тўғри боғланган. Объектга 
риск салбий таъсир кўрсатиб, уни шикастлаши ёхуд нобуд қилиши мумкин. 
Шу туфайли риск - бу ягона тасодифий ҳодиса бўлиб, унинг рўй бериши 
инсон онгига ёки иродасига боғлиқ эмас. Суғурта рискларининг рўйхати 
суғурталовчининг суғурта жавобгарлиги ҳажмини ташкил этади. Риск 
баҳосининг пулдаги ифодаси суғурта тариф ставкасини ташкил этади; 2) 
суғурта объекти: 3) суғурта жавобгарлигининг тури. 
Риск менежменти - рискни камайтириш ёки чегаралаш бўйича 
суғурта компаниясининг мақсадли йўналтирилган ҳаракати. Риск 

---

202 
менежментининг таркибий элементига қуйидагилар киради: рискни 
аниқлаш, рискни баҳолаш, рискни назорат қилиш ва рискни 
молиялаштириш. 
Рискли ҳолатлар - риск даражасига таъсир қилувчи омиллар. 
Суғурталанувчига маълум бўлган барча рискли ҳолатлар суғурта 
компаниясига хабар қилинади. Бу рискни баҳолашда муҳим аҳамиятга эга. 
Рискли ҳолатларни таҳлил этиш сюрвейер ёки аджастернинг функциясига 
киради. Бу суғурта компаниясини суғурта шартномасини тузиш ёки 
тузмаслик масаласи бўйича қарор қабул қилишида ҳамда суғурта 
қопламалари ва суммаларини тўлашда муҳим ўрин тутади. Рискли 
ҳолатлар: шахсий ва ашёвий; тўғри ва эгри; тасдиқланадиган ва инкор 
қилинадиган: объектив ва субъектив турларга бўлинади.