Х. Ч. Буриев савзавот экинлари селекцияси ва уруечилиги



Download 0,95 Mb.
bet55/124
Sana31.03.2022
Hajmi0,95 Mb.
#520956
TuriЛекция
1   ...   51   52   53   54   55   56   57   58   ...   124
Bog'liq
Сабзавот экинлари селекцияси ва уруғчилиги

УpуFлик экинларни гуллаши олДиДан текшириш. Бу иш барча икки йиллик ва куп йиллик усимликлар, редиска ва ёзги ШолFOм уругаарини етиштиришда утказилади. Уни уруF етиштираётган ва уруF тайёрловчи ташкилот вакилларининг иштироки билан апробатор- агроном бажаради. Фазовий изоляцияга нечогаик риоя килингани, уругаик экинларнинг ахволи, зараркунанда ва касалликлари бор- йуклиги, нечогаик ифлослангани, агротехника тадбирларининг канчалик бажарилгани, экиннинг хакцкий майдони аникданади. Иш натижалари буйича “Уругаик экинларни гуллаши олдидан текшириш” акти тузилади.
Дурагай уруFлар етиштиришДа экинларни текшириш ишини уруF етиштирувчи хужалик ва уруF тайёрловчи ташкилот вакилларининг иштироки билан апробатор-агроном бажаради. Кдндай ота-она формаларнинг уругаари экилгани, фазовий изоляцияга нечогаик риоя Килингани аникданиб, усимликларнинг ахдоли, нечогаик ифлослангани, саралаш вактида утказиб юборилган усимликларнинг неча фоизлиги белгилаб олинади. Иш натижалари буйича —Дурагай уругаарни етиштиришда экинларни текшириш акти” тузилади.
\осилни йилиб-териш олДиДан урузлик экинларнинг зараркунанДалар ва касалликлар билан цанчалик зарарланганини, уарантин бегона утлар билан ифлосланганини аниклаш учун текшириб куриш ишларини уруF тайёрловчи ташкилот вакилининг иштирокида уруFчи агроном бажаради. Касалликлар, зараркунандалар ва бегона утларни хисоблаб чикиш ишлари “Апробацияга дойр йул- йуриклар’Та мувофик олиб борилади. Уларнинг натижалари буйича Уругаик экинларнинг зараркунандалар, касалликлар ва харантин бегона утлар билан зарарланганини аниклаш учун уларни йигам- терим олдидан текшириш акти” тузилади.
- ЕрДаги нав назорати уругаарнинг нав сифатларини текшириш Учун утказилади. Бунда элита ва дурагай уругаарнинг нав тозалиги; Дастлабки ота-она формалари; репродукция мхада товар экинлари етиштиришга мулжалланган навли уруFар; каита экмасдан турЯ етиштирилган уругаар партиялари аникланади. Ердаги наь назоратини илмий-тадкикот муассасалари ва бошка муассасахар тасдикданган усул-амаллар буйича утказади, бу муассасаларнинг тармоFи белгиланган тартибда тасдикданади.
Ердаги нав назоратини утказиш учун уругаар намунаси “Уругаарнинг сифатини аниклаш учун уртача намуналар олинт акти” билан бирга муассасага юборилади. Олинган намунага “Руйхатга олиш харточкаси” тузилади. Уругаар экилади ва униб чикдан усимликлар устидан фенологик кузатувлар олиб борилади. Уругаарнинг нав тозалиги ва дурагайлиги очик ерларда нормал ривожланган 200-500 Туп, ёпих ерларда - 100-200 Туп усимлик устида аникданади. Бунда нав ёки дурагайнинг таъриф-тавсифи хдмда “Апробацияга дойр йул-йуриклар”га амал килинади. Олинган маълумотлар —Ердаги нав назоратининг ишчи бланки” га ёзиб борилади-да, шу асосда —Ердаги нав назорати натижалари” тузилади. Уругаарнинг белгилари кескин фарк килиб турадиган бошка нав уругаар билан ифлосланганини аниклаш зарур булганида уругаар ва кучатлар баъзан лаборатория ва кучатхона нав назоратидан утказилади.
Хужалик ичиДаги нав назорати уругаикка экилган экинларнинг навини тозалаб бориш, бир йиллик усимликларни нав танловидан утказиш, икки йиллик она усимликларни эса, куз ва бахорда танлаш, шунингдек нобоп уругаик экин ва кучатларни навли экинлар хдсобидан чикариш ишларини уз ичига олади. Бу назоратни хужаликда уруFчилик ишларига жавобгар булган шахе, тайёрлов ташкилотлари ва бошка ташкилотларнинг мутахассислари
утказади.
Навни тозалаш ишлари усимликлар устириб бориладиган бугун даврнинг бошвдан охиригача улар орасида аралашмалар ва касалланган усимликлар топилган сайин утказиб борилади. Бунда асосий навдаги экинлар орасидан куйидаги аралашмалар йук килиб турилади: навга хос булмаган усимликлар, етиштирилаётган экин билан чанглана оладиган бошка нав усимликлари ва дурагайлар, шунингдек бошка экин Туплари ва бегона утл ар. Навни тозалаш ишлари хужаликдаги уруFчилик ишларига жавобгар шахе бошчилигида бажарилади ва апробатор томонидан назорат килиб борилади. Навни тозалаш ишларининг натижалари буйича “Уругаик экин навини тозалаш ишлари акти” тузилади. Уругаик учун экилган бир йиллик усимликларда апробатор тавсия килган нав тозалаш ишлари утхазилмайдиган булса, у колда навнинг апробация най'гида белгиланадиган тозалиги бир тоифага иасайтирилади, “Уругаар гувокномаси”га эса —нав тозалаш иши утказилмагани учун тоифаси пасайтирилди” деб ёзиб куйилади.
Навни танлаш уругаарнинг нав тозалигини саклаб колиш учун апробациядан кейин утказилади. Бир йиллик экинлар (ковокдошлар, итузумдошларга манеуб экинлар) да бу иш уруFини олиш учун
• бу ИШ экинларни кучириб утхазиш учун йигаштирилаётган махалда В бажарилади. Катта-кичиклиги, шакли ва ранги нав учун кос булган согаом мевалар ва она усимликлар танлаб олинади. Йавга хос булмаган, зарарланган ёки захаланган ва совук олган она усимликлар саклашга куйилмайди.
Она усимликларни куз ва бахорда танлаш ишлари уруFчи-агроном бошчилигида бажарилади, бунда усимликларни сахлаб куйишга жавобгар шахе хам иштирок этади. Танлаш натижалари буйича —Она усимликларни кузда танлаш акти” ва "Она усимликларни бахорда танлаш акти” тузилади. Она усимликларни кузда танлаш утказилмаган булса, уларнинг апробация пайтида белгиланадиган нави бир тоифага пасайтирилади ва “Уругаих экин апробацияси акти’Та тегишли тузатиш киритилади, “Уруг гувокномаси”га эса, "она усимликларни танлаш иши утказилмагани учун тоифаси
пасайтирилди” деб ёзиб куйилади.
Нобоп уруFлик экин ва кучатларни насли экинлар уисобиДан чицариш иши: экилган уругларга навини тасдикдовчи хужжатлар булмаганида; уруFи экинлар апробация пайтида ва гуллаши олдидан текшириб курилганида ахволи ёмон деб бахоланганида; экинларнинг нав сифатлари стандартларда белгиланган минимал нормалардап паст булганида; экинлар айникса уруFдан таркаладиган касалликлар билан зарарланганида ва уларда зарарланиш даражаси юкори булганда; апробация махалида хужалик учун ярок,сиз гурух усимликлари 20 фоиз булиб чикканида; учинчи нав тоифасига киритилган экинлар хусусида фазовий изоляция бузилганида; паст нав тоифасига киритилган бир йиллик экинларда нав тозалаш иши утказилмаганида ёки бу иш ЗП'казилаётган махалда апробаторнинг талаблари бажарилмаганида; учинчи нав тоифасига киритилган участкалардаги икки йиллик она усимликларда Кузги танлаш утказилмаганида бажарилади.
Уруг назорати. Бу - нав назоратининг давомидир. Унинг вазифаси уругаарнинг зкинбоплик сифатлари билан физик сифатларини, етиштирилаётган, саклаб куйилади ва реализация килинаётган пайтида уларнинг касалликлар ва зараркунандалар билан зарарланган- зарарланмаганлигини текширишдан иборат.
Давлат нав пазоратини уругларнинг тозалиги, унувчанлиги, намлигини, орасида бошка усимликларнинг уруглари бор-йуклигини т-кшириб куриш йули билан Уругаиклар сифатини сертификатлаш ва назорат килиш давлат маркази хамда уларнинг зараркунандалар, касалликлар ва харантин бегона утлар билан зарарланганини текшириш йули билан Усимликлар харантини буйича давлат . иНсцекцияси олиб борадилар.
Уругаарнинг экинбоплик сифатлари хар бир уруF партиясидац олинган уртача намунани лабораторияда текшириб куриб, анализ килиш йули билан аникланади. Уртача намуна битта уруу партиясидаги айрим коплардан оз микдорда олинган уруглардац ташкил топади. Олинган шу уругаар аралаштирилиб, битта килинади-да, дастлабки намуна тузилади ва иккита уртача намунага ажратилади: биттаси уруыарнинг экинбоплик сифатларини хдмда касалликлар билан зарарланганини аниклаш учун, иккинчиси уларнинг намлиги хдмда зараркунандалар билан зарарланганини аниклаш учун ишлатилади. Биринчи намуна пишик газламадан тикилган ва дезинфекцияланган курук халтачага жойланиб, унга ёрлиги хам солиб куйилади, огзи канон билан богланиб пломбаланади ёки сургуч билан мухрланади. Бу халтачанинг устига яна битта ёрлик ёпиштирилади. Иккинчи намуна тоза шиша идишга солиниб, огзи тикин билан бекитилади-да, устидан сургуч, мум ёки парафин куйилади ва идишга ёрлик ёпиштириб куйилади. Олинган уртача намуна уни олишда иштирок этган шахслар томонидан имзоланадиган акт билан расмийлаштирилади ва хужаликнинг мукри билан мухрланади. Актнинг бир нусхаси уруF лабораториясига юборилади, иккинчиси хужаликда колдирилади.
Хужалик ичиДаги нав назорати уругаар етиштиришга дойр барча агротехника чора-тадбирларининг уз вактида хамда сифатли килиб амалга оширилиши устидан назорат олиб бориш; уругаик экинларнинг зараркунанда ва касалликлар билан зарарланганлиги, канчалик ифлосланганлигини текшириш; уруFлик экинлар хосилини йигиб олишнинг энг кулай муддатларини, йигиб олинганидан кейин димлаб куйиб, кушимча етилтириш ва уругаикларни янчиш тартибини белгилаш; уругаар, она усимликларни куритиш, тозалаш, саклаб куйиш устидан назорат олиб бориш ва бошкаларни уз ичига олади. Хужалик ичидаги нав назорати ишларини хужалик афономлари, шунингдек тайёрлов ташкилотларининг мутахассислари олиб борадилар.
Бу назоратнинг мухим бугани айрим уруF партияларини тозалаш ва кушимча ишлаш жараенида улардаги аралашмалар (усимлик колдикхари, бегона утлар ва экинларнинг уругаари, кум, кесак ва бошкалар) микдорини аниклаш ва уруFларнинг экинбоплик сифатларини билиб олиш учун анализлар утказишдир. Шу анализ- ларнинг натижалари уруF тозаловчи машиналарни туFри ростлаб олишга ёрдам беради.

Download 0,95 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   51   52   53   54   55   56   57   58   ...   124




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish