H. A. Jamolxonov

ko’z
  ("ko’rish  a’zosi")  – 
ko’z
  ("uzukning  ko’zi")  – 
ko’z
 
("taxtaning  ko’zi")  –  metafora; 
tish
  ("odamning  tishi")  – 
tish 
("arraning  tishi")- 
metafora  va  funksiyadoshlik; 
gilos
  ("mevaning  bir  turi")  – 
gilos
  ("gilos  daraxti")-
sinekdoxa.  Metonimiya  yo’li  bilan  ma’no  ko’chishida  natija  ikki  xil  bo’ladi:  a) 
polisemiya  yuzaga  keladi  (bunda  ma’nolar  o’rtasidagi bog’lanish saqlanadi): 
til
 ("nutq 
a’zosi")  –
  til
  ("aloqa-aralashuv  quroli");  b)  omonimiya  paydo  bo’ladi.  Bunda 
ma’nolardagi bog’lanish kuchsizlanadi, uzoqlashadi, hatto unutiladi, natijada shakli bir 
xil  bo’lgan ikki  so’z  yuzaga keladi.  Masalan, 
issiq 
(sifat)  leksemasi  asosida 
issiq
  (ot) 
leksemasi  yuzaga  kelgan.  Bunda:  "belgi"  kategorial  semasi  "predmet"  kategorial 
semasiga  almashgan;  sifatdagi  semalar  tarkibida  "norma  (o’lchov)",  "ortiq"  semalari 
tashlangan;  "harorat"  semasi  yana  ham  abstraktlashish  tomon  taraqqiy  qilgan,  ana  shu 
abstrakt  sema  ot  leksemasining  semantik  mundarijasini  tashkil  etib  qolgan.  Demak, 
sifatdagi  semalar  tarkibida  "harorat"  predmet  semasi  aktuallashib,  qolgan  semalar 
so’ngan, shu bilan ot leksema (semema) yuzaga kelgan (112,11-12). Bu hol