H. A. Jamolxonov

95-§.  Ma’noning  torayishi 
–  leksemaning  ma’no  hajmida  keng  ma’nodan  tor 
ma’noga  qarab  siljishning  yuz  berishi.  Masalan: 
vatan
  (keng  ma’noda:  "kishi  tug’ilib 
o’sgan  mamlakat,  ona-yurt")  – 
vatan
  (tor  ma’noda:  "kishi  tug’ilib  o’sgan  shahar  yoki 
qishloq"). 
Turdosh  otning  atoqli  otga  o’tishi  ham  tilshunoslikda  ma’no  torayishi  deb 
qaraladi. Masalan: 
bolta
 (turdosh ot) – 
Bolta
 (atoqli ot), 
lola
 (turdosh ot) – 
Lola
 (atoqli 
ot) kabi.  
 
96-§. Leksik ma’no taraqqiyoti natijalari
 ikki xil bo’ladi: 1) so’zning semantik 
tarkibidagi  ma’nolar  miqdori  ko’payadi,  demak,  miqdor  o’zgarishi  yuz  beradi,  bu  hol 
polisemiyaga  (ko’p  ma’nolilikka)  va  omonimiyaga  olib  keladi.  Xususan,  metafora, 
vazifadoshlik  (funksiyadoshlik)  va  sinekdoxa  yo’llari  bilan  ma’no  ko’chirilishida 
ko’proq  polisemiya  yuzaga  keladi,  chunki  bir  leksemaning  semantik  tarkibida  leksik 
ma’nolar miqdori ko’payadi: