Guruh talabasi nurmamatova munisaning

O’lsang  o’l,vataningda  bo’l;  Ko’rpangga  qarab  oyoq  uzat;  Oltin 

olma,duo  ol;  Yetti  o’lchab,  bir  kes  kabi  xalq  maqollar  egasi 

umumlashgan gaplar hisoblanadi. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

---

1.2.  Maqollar tarkibida kesim turlarining kelishi 

Kesim gap markazi bo'lib, u tasdiq-inkor, zamon, mayl, shaxs-son 

ma'nolarini  ifodalab  keladi,  hukmni  ifodalaydi  va  gapning  boshqa 

bo'laklarini  o'z  atrofida  birlashtiradi.

 

Gapni  yuzaga  keltirish,  fikrni 

ifodalash  jihatidan  kesimning  gapdagi  ahamiyati  juda  katta.  U  hukmni 

ifodalovchi,  gapning  asosiy  belgilarini  ko'rsatuvchi  eng  muhim 

bo'lakdir.  Gapda  ega  ham,  ikkinchi  darajali  bo'laklar  (to'ldiruvchi, 

aniqlovchi, hol) ham bevosita yoki bilvosita kesimga bog'lanadi. Kesim 

nima  qildi?  nima  qilyapti?  nima  qiladi?  (ba'zan  nechanchi?  qanday?) 

kabi  so'roqlarga  javob  bo'ladi.  Kesim  qaysi  turkum  so'zlari  bilan 

ifodalanishiga ko'ra ikki xil: fe'l kesim, ot kesim.

  

Kesim  tuzilishiga ko'ra  ikki  xil  bo'ladi:  sodda kesim  va murakkab 

kesim.

 

Fe'lning  turli  shakllari  orqali  ifodalangan  kesim  fe'l  kesim 

deyiladi.  

 

O’zbek xalq maqollarida fe'l kesimlar quyidagi ko'rinishlarga ega: 

1.  sof fe'l kesimlar:Jahl kelganda,aql ketadi; 

2.  ravishdosh 

bilan 

ifodalangan 

kesim: 

O’ntaning 

yori