Guruh nomi
Talaba F.I.Sh.
711-19
QOBILJONOV MUHAMMADIY
1.1-Laboratoriya mashg‘uloti
Mavzu: Algoritmlarni loyihalash. Algoritm korrekt va samaradorligini
baholash. Kvadrat tenglama ildizlarini aniqlash algoritmi. Uchburchak yuzasi
uchun Geron formulasi.
Ishdan maqsad: Uch xonali son berilgan, berilgan sonning raqamlari
yig’indisini toping:
Algoritm so‘zi va tushunchasi IX asrda yashab ijod etgan buyur alloma
Muhammad al-Xorazmiy nomi bilan uzviy bog‘liq. Algoritm so‘zi
Al-Xorazmiy
nomini Yevropa olimlari tomonidan buzib talaffuz qilinishidan yuzaga kelgan. Al-
Xorazmiy birinchi bo‘lib o‘nlik sanoq sistemasining tamoyillarini va undagi to‘rtta
amallarni bajarish qoidalarini asoslab bergan.
Algoritmlarning turli ta’riflari mavjud. Rasmiy ta’riflardan biri bo’yicha
algoritm
bu qo’yilgan masalani yechilishiga olib keluvchi aniq harakatlarning
chekli ketma-ketligidir.
Foydalanish uchun mo'ljallangan hisoblash algoritmlariga
bir qator talablar
qo'yiladi. Ulardan birinchisi - algoritmning to'g'riligi. Agar uchta shart bajarilsa, biz
hisoblash algoritmini to'g'ri deb ataymiz:
1) bu kompyuter uchun cheklangan miqdordagi elementar operatsiyalarni
bajargandan so'ng, kiruvchi ma'lumotlarni natijaga aylantirishga imkon beradi.
2) kirish natijalarining kichik buzilishlariga
nisbatan natija barqaror;
3) Agar ko'rsatilgan shartlardan kamida bittasi bajarilmasa, algoritm noto'g'ri
deb nomlanadi.
Birinchi shartni bajarish zarurati aniq. Agar natijaga erishish uchun cheksiz
ko'p operatsiyalarni bajarish kerak bo'lsa yoki
kompyuterda bajarilmaydigan
operatsiyalar talab qilinsa, algoritm noto'g'ri deb tan olinishi kerak.
Misol 1. Raqamlarni "burchak" ga bo'lishning mashhur algoritmi noto'g'ri,
chunki hisob-kitoblarni tugatish mezoni aniqlanmagan bo'lsa, u
muddatsiz davom
etishi mumkin.
Misol 2. Tugatish mezonining yo'qligi algoritmni noto'g'ri qiladi.
S = 1 + 1/2 + 1/3 + 1/4 +.
Misol 7. Kvadrat tenglamaning ildizlarini hisoblash algoritmi
ax ^ 2 + bx = c = 0
formulalar bo'yicha
x_1,2 = (- b ± √ (b ^ 2-4ac)) / 2a
Bu formulalar noto'g'ri, agar u kvadrat ildizni ajratish operatsiyasi
bajarilmagan kompyuterda ishlatishga mo'ljallangan bo'lsa yoki tuzilgan algoritm b
^ 2-4ac ifodasining belgisini hisobga olmasa.
Misol 3. Yon uzunliklari berilgan uchburchakning maydonini hisoblash uchun
Geron formulasi. Agar hisoblash algoritmi bunday
uchburchakning mavjudligini
hisobga olmasa (Ikki tomon uzunliklarining yig'indisi uchinchi tomon uzunligidan
katta), bu algoritm noto'g'ri.
1-masala.
𝑎𝑥
2
+ 𝑏𝑥 + 𝑐 = 0
Ko’rinishdagi kvadrat tenglama uchun algoritm va
dastur tuzing. Bu yerda a,b,c berilgan sonlar.
2-masala.
Tomonlari a,b,c ga teng bo’lgan uchburchak yuzasini Geron formulasi
boyicha hisoblash dasturini tuzing.