Guliston davlat universiteti y. Tojiyev, M. Latipov «til tarixi»

I -shaxs	-m -ïm/-im -um/-üm
ata-m, kishi-m at-ïm, til-im og’(u)l-um, sөz-üm
II shaxs	-ң -ïң/-iң -uң/-üң	ata-ң, kishi-ң at-ïң, til-iң og’(u)l-uң, sөz-üң
III shaxs	sï/-si -ï/-i	ata-sï, kishi-si og’(u)l-ï, sөz-i
K O’ P L I K	I shaxs	-mïz/-miz -ïmïz/-imiz -umïz/-ümiz -umuz/-ümüz	ata-mïz, kishi-miz at-ïmïz, til-imiz og’(u)l-umïz, sөz-ümiz og’(u)l-umuz, sөz-ümüz
	II shaxs	ңïz/-ңiz -ïңïz/-iңiz -uңïz/-üңiz -uңuz/-üңüz	ata-ңïz, kishi-ңiz at-ïңïz, til-iңiz og’(u)l-uңïz, sөz-üңiz og’(u)l-uңuz, sөz-üңüz
	III shaxs	-larï/-lәri	Ata-lar-ï, kishi-lәr-i at-lar-ï, til-lәr-i og’ul-lar-ï, sөz-lәr-i

5-ilova
Uyga vazifa topshiriladi
O’tilganlarni takrorlash. O’zbek tiliga doir yozma yodgorliklar tilini morfologik tuzilishini tahlil qilishga tayyorlanish.
O’zbek tili yozma manbalari tilining fonetik, morflogik xususiyatlarini o’rganish tarixiga doir izlanishlar olib borgan olimlarning ilmiy ishlari bilan tanishish (SH.SHukurov). Konspektlashtirish.


6-ilova
Mustaqil o’qish, ishlash uchun manbalar tavsiya etiladi.
G’.Abdurahmonov, SH.SHukurov, Q.Mahmudov. O’zbek tilining tarixiy grammatikasi. –Toshkent, O’zbekiston Faylasuflari Milliy jamiyati nashriyoti. 2008. ----betlar.
Q.Mahmudov. O’zbek tilining tarixiy fonetikasi. –Toshkent, Ijod uyi. 2006.
Matn tahlili. Darslikning ---betidagi g’azalni morfologik tahlil qilish.
Mavzu: Sifat, son, olmosh so’z turkumlari.


Mustaqil o’qish, ishlash uchun quyidagi manbalar tavsiya etiladi:


3-AMALIY MASHG’ULOT.
Mavzu: Ravishdosh hosil qiluvchi affikslar. Fe’l yasashda mahsuldor affikslar, Shart fe’lining analitik shakllari.
TA’LIM BERISH TEXNOLOGIYaSI

Mashg’ulot vaqti – 2 soat	Talabalar soni – 25 ta
Mashg’ulot shakli	Amaliy
Amaliy mashg’ulot rejasi	Fe’lning semantik va grammatik belgilari. Fe’l yasalishi. Eski o’zbek tilida harakat nomi formalari. Mayl va zamon formalari haqida tushuncha. Eski o’zbek tilidagi tuslovchi affikslar. Buyruq-istak mayli formalari. SHart-istak mayli formalari. Aniqlik mayli. O’tgan zamon fe’llari. Hozirgi va kelasi zamon fe’llari. Fe’l nisbatlari. Ravish haqida umumiy ma’lumot. Ravish yasalishi. Ravishning ma’no turlari.
O’quv mashg’ulotning maqsadi: Talabalarga o’zbek yozma manbalar tilida qo’llangan fe’l so’z turkumining qo’llanishi, ularning grammatik shakllari, fe’l so’z turkumining shaklini hosil qiluvchi affikslar, ularning turlari haqidagi bilimlarni berish, hozirgi o’zbek tilidagi va eski o’zbek tilidagi morfologik shakllarning o’xshash va farqli xususiyatlarini ko’rsatish. Olingan bilim va ko’nikmalar asosida talabalar mustaqil ravishda yozma manbalardan misollar to’plash, bilimlarini boyitishga yordamlashish.
Pedagogik vazifalar: “O’zbek tilining tarixiy grammatikasi” fanining morfologiya bo‘limi haqidagi nazariy ma’lumotlar chuqurlashtiriladi; fe’l so’z turkumi haqida bilimlari chuqurlashtiriladi; fe’l so’z turkumining hozirgi o’zbek tilidagi shakllariga qiyosan tahlil qilish		O‘quv faoliyati natijalari : Talaba: “O’zbek tilining tarixiy grammatikasi” ning morfologiyasi xususida ma’lum tasavvurga ega bo‘ladi.
Ta’lim berish usullari		Ko’rgazmali, ma’lumotli, jamoada ishlash
Ta’lim berish shakllari		Ommaviy, jamoaviy, juftlikda ishlash
Ta’lim berish vositalari		O’quv qo’llanmasi, darslik, tarqatma materiallari, ko’rgazmali qurollar kompьyuter, proektor, doska, grafik organeyzerlar
Ta’lim berish sharoiti		Hamkorlikda ishlash va dars jarayonini to’g’ri tashkil etish imkoniga ega bo’lgan auditoriya
Monitoring va baholash		Og’zaki nazorat: savol-javob, yozma nazorat