Guliston davlat universiteti y. Tojiyev, M. Latipov «til tarixi»

SEMINAR MASHG‘ULOTI MAVZULARI


1- seminar mashg’uloti.
Matn ustida ishlah.
Mavzu: Qadimgi turkiy til leksikasi ustida ishlash.
Matnni fonetik, grammatik jihatdan tahlil qilish.


BILGA XOQON BITIKTOSHI MATNI USTIDA ISHLASH.

Tәңri-tәg-tәңri yaratmïsh Türk bilgә qag‘an sabïm. Aqaңïm Türk bilgә ………..nda matï (a)l ……..tïsï әr, Toquz Og‘uz yәdinik әr, külüg bәglәri buduni ………..(Tür)k tә(ң)ri…….. өzә qag‘an olurtum, olurtuquma өltәchichi (өltәchichә?) saqïnïg‘ma türk bәglәr bud(un yü)gürüp sәbinin tostamïsh kөzi yөgәrü kөrti. Bөdkә өzüm olurup buncha ag‘ïr tөrüg tөrt buluңdaqï (budung‘a) ……………dim. (K i X) (1) Өzә kөk tәңri asra yag‘ïz yәr qïlïnduqta әkin ara kishi og‘li qïlïnmïsh. (3) Kishi og‘lindә өzә әchüm apam Bumïn-qag‘an Әsitmi-qag‘an olurmush, olurupan Türk budunuң әlin, tөrüsin tuta bәrmish әtü (X. әti)-bәrmish, tөrt buluң aqup (qup?) yag‘ï әrmish, sü sülәpәn (2) tөrt buluңdaqï budunug‘ aqup (qup?) almïsh, aqup (qup?) baz qïlmïsh, bashlïg‘ïg‘ yükündürmish, tizligig sөkürmüsh. Ilgәrü Kadïrqan yïshqa tәgi, kәrü (4) Tәmir-qapïg‘qa tәgi qondurmush. Әkin ara (3) idi uqsus kөk Türk ancha (X. әti ancha) olurur әrmish. Bil < -g>ә qag‘an әrmish, alp qag‘an әrmish. Buyruqi bilgә әrmish әrinch, alp әrmish әrinch, bәglәri yәmә buduni yәmә tüz әrmish. Anï üchün әlig ancha tutmush әrinch, әlig tutup tөrüg әtmish, өzinchә (4) kәrgәk bolmush. (5)

ADABIYOTLAR RO‘YXATI

1. 
   Abdurahmonov G‘. Qadimgi turkiy til. –Toshkent, 1992.
   
2. 
   Rahmonov N. , Sodiqov Q. O‘zbek tili tarixi. –Toshkent, 2009.
   
3. 
   Abdurahmonov G‘., Shukurov Sh., Qozoqboyev M. O‘zbek tilining tarixiy grammatikasi. –Toshkent, 2008.
   
4. 
   Ashirboyev S., Azimov I. O‘zbek tilining tarixiy grammatikasi. Toshkent, 2002.
   
5. 
   Tursunov U., O‘rinboev B., Aliev A. O‘zbek adabiy tili tarixi. - Toshkent, 1995.
   

2-SEMINAR MASHG’ULOTI