Guliston davlat universiteti y. Tojiyev, M. Latipov «til tarixi»

Mavzu: Matnlar ustida ishlash.
Bitiktoshlardan birini tanlab, kishi nomlari (antroponim) va joy nomlari (toponim)ga oid so‘zlarni to‘plash. Unlilar hamda undoshlar tizimi, ularga xos xususiyatlar.
Darsni tashkil etish texnologiyasi


Таҳлил учун матнлар
Yog‘chï sïg‘ïtchï өңәrә kün tog‘suqta Bөkli-chөllüg (Bөkli-әchülüg?) әl, Tabg‘ach, Tüpüt, Par-purum, Kïrqïz, üch-Qurïqan, Otuz-Tatar, Qïtai, Tatabï buncha budun kәlipәn sïg‘ïtamïsh yog‘lamïsh; andag‘ külüg qag‘an әrmish. Anda kәsrә inisi qag‘an (5) bolmush әrinch, og‘lïtï qag‘an bolmush әrinch. Anda kәsrә inisi әchisin-tәk (6) qïlïnmaduq әrinch, og‘lï aqaңïn-tәk qïlïnmaduq әrinch, biligsis qag‘an olurmush әrinch, yablaq qag‘an olurmush әrinch, buyruqï yәmә biligsis әrinch, yablaq әrmish әrinch. (6) Bәglәri buduni tüzsiz üchün, Tabg‘ach budun tәblәgin, kürәlәg üchün, armaqchïsin üchün, inili, әchili kәkshürtükin üchün, bәgli budunlïg‘ (7) yoңshurtuqin üchün Türk budun әllәdük әlin ïchg‘ïnu ïdmïsh, (7) qag‘anladuq qag‘annïp yitrü ïdmïsh, Tabg‘ach budunqa bәglәk urï og‘lïn qul boltï. (X. qïltï) silik qïz, og‘lin küң boltï. (X. qïltï), Türk bәglәr Türk atïn ï(t)tï Tabg‘achg‘ï bәglәr Tabg‘ach atin tutupan Tabg‘ach qag‘anq(a) (8) kөrmüsh. Әlig yïl (8) әsig küchüg bәrmish. Ilgәrü kün tog‘suqta (X. toqsuq(q)a) Bөkli-qag‘anqa tәgi sülәyü bәrmish, Qurïg‘aru, Tәmir-qanïg‘qa sülәyü bәrmish, Tabg‘ach qag‘anqa әlin, tөrüsin alï-bәrmish. Türk qara qamïg‘ (9) budun ancha tәmish: «әllig budun әrtim, әlim matï qanï? Kәmkә әlig qazg‘anurmәn?» tәr әrmish;

ADABIYOTLAR RO‘YXATI

1. 
   Abdurahmonov G‘. Qadimgi turkiy til. –Toshkent, 1992.
   
2. 
   Rahmonov N. , Sodiqov Q. O‘zbek tili tarixi. –Toshkent, 2009.
   
3. 
   Abdurahmonov G‘., Shukurov Sh., Qozoqboyev M. O‘zbek tilining tarixiy grammatikasi. –Toshkent, 2008.
   
4. 
   Ashirboyev S., Azimov I. O‘zbek tilining tarixiy grammatikasi. Toshkent, 2002.
   
5. 
   Tursunov U., O‘rinboev B., Aliev A. O‘zbek adabiy tili tarixi. - Toshkent, 1995.