Guliston davlat universiteti y. Tojiyev, M. Latipov «til tarixi»


Nikohdan keyin paydo bo‘lgan qarindoshlik terminlari



Download 9,49 Mb.
bet112/382
Sana05.07.2022
Hajmi9,49 Mb.
#741600
1   ...   108   109   110   111   112   113   114   115   ...   382
Bog'liq
portal.guldu.uz-TIL TARIXI

Nikohdan keyin paydo bo‘lgan qarindoshlik terminlari. Nikoh er-xotinlikni rasmiylashtirishdir. Bu turdagi terminlarga er, qatun, erin, kishi, avluq va boshqalar kiradi.
VI-XIV asrlarda әr (ir) so‘zi ko‘proq jangovar, mard ma’nosida ishlatilgan.
Qatun (xatun) terminining uzuk, urang‘ut, әrin va avluq kabi ko‘rinishlari ham ishlatilgan.
XI-XIV asrlardagi qavm-qarindoshlik terminlari Mahmud Qoshg‘ariy asarida o‘z ifodasini topgandir.
Qurol-aslaha nomlarini bildiradaigan terminlar.VI-X asrlardagi qurol-aslaha terminlari o‘sha davr urug‘ va qabilalarning turmushi, siyosiy-harbiy ahvolini ma’lum darajada aks ettiradi.
Qurol-aslaha nomlarini bildiradigan quyidagi terminlar uchraydi.
Harbiy xizmatga aloqador shaxslar, qo‘shinning sostavini ifodalovchi terminlar su (armiya) (Kt), Atlï (otlïq), qo‘shin (Kt); (piyoda askar), yada (Kt), tutmaq (dushmanlarning kuchini bilishga ajratilganlar) (Kt), yәrchi (qo‘shinga yo‘l ko‘rsatib boruvchi) (Kt), yәzәk su yoki ilkü sü (ilg‘or otryadda boruvchilar).
Armiyaning o‘ng qanotida urush qilganlar oq (Kt), chap qanoti urush qilganlarga nisbatan sol (Kt) va o‘rtada urush qilganlarga nisbatan ked kabi terminlar ishlatilgan.
Armiyaning orqa tomonida qurollanib turgan soldatlar yatug‘ (Kt) va oqchï (o‘ng) deyilgan.
Qo‘shinlarning yordamchi qismlari yaqut deb atalgan.
Biror joyda yashayotgan qabila va urug‘ni talash uchun yuborilgan otryad aqïnchï termini deb atalgan.
Xon va beklarning shaxsiy qo‘riqchilari va ularning turadigan joylar yatg‘aq, turgek (Saroy qo‘riqchisi) deyilgan.
Qurol nomlarini bildiradigan leksemalar quyidagilardir: qïlïch (ung), suqug (nayza) (Kt), ya (yoy), yaraq (sovut) (Kt).
Qabila va urug‘larga qarshi kurashganlar: yag‘ï (dushman) (Kt), suqush (urush), toqush (Ung.). Hujumga o‘tish yïn, qamal qilish qabas va dushmanni qaytarish pantur kabi terminlar bilan ifodalangan.
Urushda qahramonlik ko‘rsatganlar - alp (Kt), qaram bo‘lish - kәrmis (Kt), hiylakorlik - tәblig (Kt) kabi terminlar bilan yuritilgan.

Download 9,49 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   108   109   110   111   112   113   114   115   ...   382




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish