Guliston davlat universiteti iqtisodiyot kafedrasi fan: mikroiqtisodiyot

1 - jadval


Mahsulot ishlab chiqarish va uni sotishdagi xarajatlar va resurslarning o’zaro aloqasi

Moddiy va buyumlashgan shaklda		Pul shaklida
Resurslar	Xarajatlar		Resurslar	Xarajatlar
Ishchi kuchi soni	Mehnat (sifat va miqdor)		Mehnat haqi fondi	To’langan oylik miqdori (mukofot va qo’shimshalar)
Bino, inshoot, mashina va uskunalar (mehnat qurollari)	Mehnat qurollarining eskirishi		Asosiy kapital	Amortizatsiya ajratmalar
Mehnat predmatlari	Iste’mol, talab, materiallar, yoqilg’I, energiya va hokazo		Aylanma kapital	Sarflangan xom ashyo, material va hokazolar qiymati
Tayyor mahsulot	Dizayn, reklama, qadoqlash, tovar yo’qotishlari		Muomala fondlari	Qo’shimcha xarajatlar (qiymat)
--	--		Pul mablag’lari	Kredit uchun foiz

Xoʻjalik samaradorligini baholash, korxonada foydalaniladigan resurs turlari boʻyicha amalga oshirilishi va miqdor jihatidan oʻlchanishi mumkin.
Yuqorida aytilganlardan kelib chiqadiki, samara va samaradorlik qotib qolgan kategoriyalar qatoriga kirmaydi hamda faqatgina pul koʻrinishida oʻlchanmaydi. Samaradorlik va sifatli mehnat tufayli korxona birinchidan, oʻzining iqtisodiy barqarorligi va bozordagi raqobatchilikka bardosh berishini taʼminlaydi, ikkinchidan, oʻz imidjini yaxshilaydi va hamkorlar bilan aloqalarini mustahkamlaydi, uchinchidan, xodimlarning iqtisodiy va ijtimoiy ahvolini yaxshilaydi. Demak, ishlab chiqarish samaradorligini oshirish yoʻllarini qidirish, xarajat va natijalarni toʻgʻri solishtirish, mulkchilik shakli, qaysi tarmoqqa tegishliligi, hududiy joylashishi va faoliyat turidan qatʼi nazar, har bir korxona uchun muhim vazifa hisoblanadi.