Guliston davlat universiteti fizika-matematika fakulteti

1-ilova
Mashg`ulotning borishi
Asosiy atamalar va tushunchalar:
-molekulyar kinetik nazriya, izоjаrаyonlаr, izоtermik,izоbаrik, izохоrik . I.Darsning tashkil etilishi:
a) salomlashib, davomat aniqlanadi;
2-ilova


3-ilova
O’quv materiallari
Moddaning tuzilishini va xossalarini uni tashkil qilgan molekulalarining harakatiga va molekulalar orasidagi o’zaro ta’sir kuchining mavjudligiga bog’lab o’rgvnuvchi nazariya molekulyar-kinetik nazariya (MKN) deb ataladi.
Molekulyar kinetik nazariya har biri tajribada to’la tasdiqlangan uchta qoidaga asoslanadi:
-modda zarralardan (molekulalardan ) tashkil topgan; - zarrachalar doimo to’xtovsiz va tartibsiz harakatlanib turadi;
- zarrachalar orasida har doim o’zaro ta’sir kuchlari mavjud.
Molekula- moddaning barcha kimyoviy xossalarini o’zida mujassamlashtirgan moddaning eng kichik bo’lagidir.
Gaz bosimi bilan gaz molekulalarining zichligi, massasi va tezligi orasidagi bog’lanishni ifodalovchi tenglamaga gazlar molekulyar-kinetik nazariyasining asosiy tenglamasi deyiladi.
Ideal gazning muvozanat holatini tavsiflovchi parametrlarning o’zaro bog’lanishini ifodalovchi matematik tenglikka shu gazning holat tenglamasi deyiladi.
Gaz bir holatdan boshqa holatga o’tganda uning makroskopik parametrlari (r,V,T,)o’zgaradi. O’zgarmas massali gaz holatining o’zgarishlarida uch parametrdan biri o’zgarmasdan saqlanib, qolgan ikkitasi o’zgarishi mumkin. Bunday xollarda sodir bo’ladigan jarayonlarga izojarayonlar deyiladi. Izojarayonlar uch xil bo’ladi: izotermik, izobarik, izoxorik. Berilgan ideal gazning massasi va temperaturasi o’zgarmas bo’lganda gaz holatining o’zgarish jarayoni izotermik jarayon deyiladi. Muayyan massali(m=const) gazning bosimi o’zgarmas bulganda (r=const) sodir bo’ladigan jarayon izobarik jarayon deyiladi. Gaz bir holatdan ikkinchi holatga o’tishi o’zgarmas hajmda sodir bo’lsa, bunday jarayon
izoxorik jarayon deyiladi. 4- ilova