Guliston davlat universiteti filologiya fakulteti

Chama sonlar. Predmetning shaklini, miqdorini bildirgan sonlar chama sonlardir. Tilimizda chama sonlar quyidagi qo`shimchalar vositasida hosil bo`ladi:
Sanoq sonlarga -tacha qo`shimchasini qo`shish bilan: untacha, beshtacha, yuztacha kabi.
sanoq sonlarga -lab affiksini qo`shish bilan: unlab minglab yuzlab kabi.
Sanoq sonlarga -lar qo`shimchasini qo`shish bilan: soat uchlar bor edi.
Sanoq sonlarga -larcha qo`shimchasini qo`shish bilan: chama -jamlash ma'nosi hosil bo`ladi: yuzlarcha , minglarcha kabi.
Ikki sanoq sonni juftlab ham chama son hosil qilinadi: besh-olti bola, un-unbesh jangari bor edi, kabi. Lekin har qanday juftlik chama ma'nosini beravermaydi: m: men 1962 - 1967 yillarda dorilfununda o`qidim - bunda -dan... gacha aniq son ma'nosi ifodalanadi.
Dona sonlar takrorlanib kelganda chama ma'nosi anglashladi: xayol utmay davraga yana uchta-to`rtta mexmon kushildi. Bo`lardan tashqari bir qator maxsus so`zlar borki, ular vositasida ham chama ma'nosi anglashilib turadi m: xotinning yonida ikki bola -biri un, ikkinchisi un ikki yashar chamasi bor edi.
Jamlovchi sonlar. Bir turdagi predmetlarni jamlab ko`rsatadigan son so`z jamlovchi son deyiladi. Jamlovchi son sanoq songa -ov, -ovlon, -ala.
ovlab –ovlashib; qo`shimchalarini qo`shish bilan hosil bo`ladi.
ov: -ikov uchov beshov oltov kabi -ovlon: oltiovlon ola bo`lsa, ogzidagini oldirar (maqol)
ala; ikala uchala to`rtala beshala kabi
Unli bilan tugagan sanoq so`zlarga -ov -ala qo`shimchalari qo`shilganda ohirgi unli tushib koladi: ikala, oltala, etala; ikkov, oltov, etov kabi.
ovlab, -ovlashib: Bu vazifani ikovlab bajardik Uchovlashib ichkariga kirishdi.
Dona son. Donalab sanaldigan son so`zlar dona sonlardir. Dona sonlar sanoq sonlarga -ta qo`shimchasini qo`shish bilan hosil qilinadi: ikkita, unta, yuzta kabi. -ta qo`shimchasi numerativ so`zlardan oldin kushilmaydi: beshta tub daraxt emas, besh tub darax kabi.
Taqsim son. Predmet miqdorining teng bo`linishi ma'noga -tadan qo`shimchasini qo`shish bilan hosil qilinadi: bittadan, uchtadan, untadan kabi.
Taqsim ma'nosi sonning boshqa turlarini takrorlash bilan ham hosil bo`ladi: uchta - uchta bo`lib, un-un bo`lib kelishdi kabi.
Kasr son. Butunning qismi, bo`lagini ifodalaydigan. O`zbek tilida kasr ma'nosini ifodalydigan maxsus so`zlar ham bor: yarim, chorak, nimchorak kabi. O`zbek tilida kasr va butun sonlar aralash ishlatilishi ham mumkin: besh butun ikkidan bir (5, 1go`yo2) kabi. Tuzilish jihatdan kasr sonlar sostavli sanaladi.