Gulchehra shadmanova, soyibjon mirzayev «zamonaviy axborot-kommunikatsiya texnologiyalari»



Download 2,56 Mb.
Pdf ko'rish
bet14/69
Sana13.06.2022
Hajmi2,56 Mb.
#664210
TuriУчебное пособие
1   ...   10   11   12   13   14   15   16   17   ...   69
Bog'liq
zamonaviy axborot-kommunikatsiya texnologiyalari

 
ham
 
ta‘minlovchilar tarkibiga kiradi, lekin ular 
birinchi navbatda butun bir personal va tizimni samarali ishlashini ta‘minlaydi, 
shuning uchun alohida ajratib olingan.


26 

















2.1. AATiz larining tashkiliy-funksional tarkibi 
 
Axborot tizimi 
Funksional tizimostilar 
Tashkillashtiruvchi 
tizimostilar 
Ta’minlovchi
 tizimostilar 
Axborotli qo’llab-
quvvatlash 
Tijorat
-rejalashtirish 
Tezkor boshqaruv 
Moliyaviy 
menejment 
Buxgalteriya hisobi 
Boshqalar
Axborot
 ta’minoti 
Texnik ta’minot 
Dasturiy ta’minot 
Matematik 
ta’minot 
Lingvistik ta’minot 
Boshqalar 
Xodimlar bilan 
ta’minlash 
Ergonomik 
ta’minot 
Huquqiy ta’minot 
Tashkiliy 
ta’minot 


27 
2.4. Axborot texnologiyasi
 
Asosan yangi mahsulotlar yaratishni maqsad qilgan ishlab chiqarish 
texnologiyalaridan farqli axborot texnologiyalari uchun funksionallikni nisbatan 
aralashtirish xarakterlidir. Bu yerda yig‘ish, saqlash, qidirish, jamg‘arish, tahlil, 
ma‘lumotlarni, axborotlarni, bilimlarni tarqatish va uzatish kabi funksiyalar 
ko‘pchilikni tashkil qiladi. Axborot texnologiyalari «xom ashyo» sifatida 
ishlatiluvchi ma‘lumotlarni qayta ishlashga yo‘naltirilgan bo‘lib, apparatli, dasturiy, 
shuningdek 
tashkiliy-metodik 
vositalar 
sifatidagi 
mos 
«mashinalar», 
«mexanizmlar» va «tashkiliy-texnologik yo‘llar» dan foydalaniladi.
Axborotni 
qayta 
ishlash 
texnologiyasi 
yechiladigan 
masalalarning 
xarakteridan, foydalaniladigan hisoblash vositalaridan, foydalanuvchilar sonidan, 
axborotlarni qayta ishlashga nazorat qilish tizimidan v.h.lardan bo‘g‘liq. 
Texnologiya, jarayon sifatida, hamma vaqt har qanday predmet sohasida ishtirok 
etadi, uning xususiyatlari o‘z navbatida, mos texnologiyalar komponentiga muhim 
ta‘sir otkazishidadir. Axborotni qayta ishlash oldindan aniqlangan predmet sohasi 
talablari asosida texnologik jarayonni amalga oshirish jarayonida, kelib chiqadi.
Axborot texnologiyasining tarkibi va joyini aniqlash uchun quyidagi asosiy 
tushunchalarni qarab chiqamiz.
Metodologiya
— bu loyihaviy natijani olish uchun qo‘llaniladigan umumlashgan 
birdan-bir filosofik yondashuvli usullar majmuidir.
Texnologiya
—bu mos usulni amalga oshiruvchi u yoki bu vositadan 
foydalanib, ayrim jarayonlarni bajarish yo‘li bilan loyihaviy natijani olishni 
ratsional tashkillashtirishga imkon beruvchi, bilim va tajribaning yo‘riqnoma 
shaklda ifodalanishidir.
Texnologik jarayon —
berilgan ob‘ektni (loyihaviy) yaratishga yo‘naltirilgan 
kelishilgan texnologok operatsiyalar(harakatlar) ketma-ketligi shu jumladan 
amalga oshirish shartlari va foydalaniladigan mos vositalardir 
Texnologik operatsiya 
ob‘ekt holatini o‘zgartirishda texnologiya ramkasida
 
y
o‘naltirilgan o‘zida bir yoki bir necha harakatlarni namoyon etishi tushuniladi. 


28 
Texnologik opetatsiya kiradigan bir yoki bir nechta ob‘ektlarning mavjudligi bilan 
xarakterlanadi; chiqadigan ob‘ektlar- qayta ishlash natijasi; qayta ishlashni 
boshqarish sub‘ekti va vositalari. 
Amaliy jihatdan har qanday texnologik jarayonni murakkabroq jarayonning 
qismi sifatida qarash mumkin va shu bilan bir vaqtda uncha murakkab bo‘lmagan 
texnologik jarayonlarning yig‘indisi sifatida qarash mumkin.
Elementar texnologik jarayon
deb, shunday jarayon tushuniladiki, berilgan 
texnologiyaning asosiga qo‘yilgan usul uchun xarakterli bo‘lgan belgilarni 
yo‘qotishga olib keladigan bundan keying dekompozitsiyaga aytiladi. Bu ma‘noda 
texnologik operatsiya elementar texnologik jarayon sifatida qaralishi mumkin.
Sanab o‘tilgan ta‘riflarning har birida umumfilosofik ahamiyatga ega bo‘lgan 
haqiqatni o‘zgartirish yoki izlanish yoli sifatida, bilimga asoslangan bu haqiqatni 
rivojlantirish qonuniyatilarida oshkora va ochiq bo‘lmagan holda usul tushunchasi 
qatnashadi. Usul vositalar mavjud bo‘lishini taxmin qiladi - amalga oshiriladigan 
usul, shuningdek vositalar harakat qanday qilib nima orqali amalga oshirilishini 
ko‘rsatadi. Bundan shunday xulosa qilish mumkinki, usullar va vositalar har xil 
jarayonlarda ishlatilishi mumkin, budan kelib chiqadiki, har xil texnologiyalarda 
ham.
Tizimli tahlil ramkasida murakkqab tizimlar elementlarga bo‘lish vositasida 
o‘rganiladi: murakkab tizim bu bir-biriga bog‘liq bo‘lgan qismlardan tashkil 
topgan bo‘lib, ular butun bir tizimni tashkil qiladi va ularni tajribalarga 
asoslanmagan 
holda 
aniqlash 
mumkin 
emas, 
ular 
berilgan 
tizimni 
dekompozitsiyalash(fizik yoki konseptual) jarayonida tanlab olinadi yoki tuziladi. 
Dekompozitsiyalash natijasida hosil bo‘lgan elementlar ayrim faoliyatlarning 
markazidan iborat bo‘ladi, shuning uchun ular faoliyat elementlari deb aytiladi. 
Murakkab tizimlar qaralayotganda eng ko‘p ajralib turadigani funksional 
elementlar
/
tizim ostilar 
(bir turdagi yechiladigan masalalar guruhi)
 
va 
tashkillashtiruvchi(yakka, avtonom va murakkab tuzilmaning markaziy boshqaruv 
tizimostisi). 
Avtomatlashgan 
axborot 
texnologiyalari(AATex) 
avtomatlashmagan 


29 
(predmet) texnologiyalar rivojlanishi sifatida, xuddi shundek axborotni qayta 
ishlashning usullari va jarayonlarini ham o‘zida aks ettiradi. Ko‘pchilik AATex 
to‘rtta bir-biri bilan zich o‘zaro bog‘langan va bir-birining o‘rnini bosuvchi 
komponentlarning kompozitsiyasi: foydalanuvchining intellektual harakat qilishi 
va ko‘nikmasi; ma‘lumotlarni qayta ishlash texnik vositalari; dasturiy ta‘minot; 
axborot resurslaridan iborat.
2.2 rasmda «axborot» nuqtai-nazaridan qaralayotgan abstract taxnologik 
jarayonning umumlashgan chizmasi berilgan.
B o s h q a r u v
 
 
 
 
 
 
 
 
 
---------------------------------------------------------------------------------------------- 
Ta’minot 
 
 
 
 
 
 
2.2. Abstract taxnologik jarayonning umumlashgan chizmasi 

Download 2,56 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   10   11   12   13   14   15   16   17   ...   69




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish