Gulchehra shadmanova, soyibjon mirzayev «zamonaviy axborot-kommunikatsiya texnologiyalari»

 O‘quv tizimining normal ishlashi uchun kompyuterga qo‘yiladigan talablar: 
Doimiy xotirada kamida 1 GB bo‘sh joyining majdud bo‘lishi;

---

66 

Kamida 125 Mb operativ xotira;

operatsion sistemalar: Windows yoki Linux;

PostgreSQL, Microsoft SQL Server;

Appliaction Server: Apache, Interpretator-PHP;
III bobga doir savollar
 
1.
AATexlarning vazifalari nimalardan iborat? 
2.
Axborotlar qanday usullar asosida uzatiladi? 
3.
AATlarni loyihalashtirish deganda nimani tushunasiz? 
4.
AATlarni yaratishning tamoyillarini ayting. 
5.
Loyihalashtirishning usillari va bosqichlarida bajariladigan ishlar 
nimalardan iborat? 
6.
AATlarning hayotiy siklining qanday modellarini bilasiz? 
7.
Loyihalashtirish xususiyatlarini aytib bering. 
8.
Ob’ekt va texnologiyaning haqiqiy holatini o‘ rganish va tahlil qilishning 
qanday usullarini bilasiz? 
9.
Axborotni saqlash, ishlov berishningqanday usullarini bilasiz? 
10.
Bulutli texnologiya nima? 
11.
Grid hisoblash nima uning bulutli texnologiyadan qanday farqi bor? 
12.
Ta’limda zamonaviy axborot-kommunikatsiya texnologiyalari deganda 
nimani tushunasiz? 
13.
LMStizimi qanday tizim? 
14.
Avtomatlashtirilayotgan vazifaning tashkiliy-iqtisodiy mohiyati nimadan 
iborat? 
 
 
 
 
 
 
 

---

67 
IV bob
. 
AXBOROTNI SAQLASH, ISHLOV BERISH VA 
HIMOYALASHNING ZAMONAVIY TEXNOLOGIYALARI
4.1.Bulutli texnologiyalar 
Kerakli fayllarni axborot tashuvchi qurilmalar – disketa, kompakt-disk, 
fleshka va tashqi xard-disklardan tashqari, hozirda «bulutli» servislarda saqlash 
kengroq tarqalmoqda. Bu turdagi keng tarqalgan xizmatlar – Yandeks.Disk, 
Google Drive, Dropbox kabilardir. Xuddi shu turdagi xizmatlarni taklif etuvchi, 
ammo bir qancha qulayliklari bilan ajralib turuvchi 
FileCloud.uz
 servisi ham 
mavjud. Ushbu servis yaqinda ishlab chiqilgan bo‘lib, foydalanuvchilarning 
fayllarini internetdagi «bulutli» saqlagichda saqlashni va foydalanuvchiga ular 
ustidan turli amallarni bajarish imkonini berishga mo‘ljallangan. 
Bulutli texnologiyalar (ingliz tilida cloud services, cloud technologies) – 
hozirgi kunda keng qamrovli atama bo‘lib, uning asosiy mazmuni – biror-bir 
dastur yoki dasturlar majmuasini foydalanuvchi qurilmasida emas, balki internet 
tarmog‘i orqali xizmat ko‘rsatuvchi qurilmasida ishlatgan holda ma’lum turdagi 
dasturiy xizmatlarni taqdim etish. Masalan: fayllarni saqlash, fayllarga ishlov 
berish, ma’lumotlarni tahlil qilish va hokozo. Bulutli servislarning eng keng 
tarqalgani bu Dropbox — fayllarni saqlash xizmati, GoogleDocs — ofis ilovalari, 
SalesForce — CRM hamda ERP tizimlaridir. 
Bulutli servislardan foydalanish uchun ko‘p hollarda foydalanuvchida 
internet tarmog‘i va brauzer bo‘lsa bas, ba’zida esa foydalanuvchi qurilmasiga 
ushbu servisni ishlatishda qulay bo‘lishi uchun maxsus dastur ilovalar o‘rnatiladi. 
Masalan, Word, Excel dasturlarida qilinadigan ishlarni GoogleDocs orqali bemalol 
bajarish mumkin, buning uchun kompyuterda ofis ilovalari bo‘lishi shart emas. 
Respublikamizda ham bulutli xizmatlarni taqdim etib kelayotgan mahalliy 
ishlab chiqaruvchilar ko‘payib bormoqda. Ulardan biri FileCloud.uz bo‘lib, bu 
servis fayllarni, masalan, hujjatlar, rasm va videolar, elektron kitoblar, umuman 
olganda sizga zarur bo‘lgan muhim fayllarni bulutli saqlagichda xavfsiz va 
barqaror saqlash imkoniyatini taqdim etadi. Bu degan so‘z– endi zarur fayllarni 

---

68 
fleshka yoki kompakt disklarda emas, ulardan hajmi ko‘p va imkoniyatlari keng 
bo‘lgan «bulutli» xotirada saqlash mumkin degani. 
Foydalanuvchilarga taqdim etiladigan asosiy imkoniyatlari: fayllarni 
ko‘rsatilgan «bulutli» saqlagichda saqlash, ularni o‘z qurilmalari aro sinxronlash, 
fayllarni turgan joyida ko‘rish, o‘zgartirish, o‘chirib tashlash, qayta tiklash, ularni 
uchinchi shaxslar ko‘rishiga va o‘zgartirishiga, izohlar yozishiga ruxsat berish 
kabilardan iboratdir. 
FileCloud.uz
servisining to‘rt xil tarif rejasi mavjud. Ulardan birinchisi 
«Bepul» («Besplatniy») deb atalgan tarif, u mazkur tarifdagi foydalanuvchilarga 
hech bir to‘lovsiz xizmat ko‘rsatadi. SHunchaki ro‘yxatdan o‘tib, foydalana 
boshlaysiz. Bunda foydalanuvchilarga FileCloud.uz servisi virtual makonidan jami 
500 megabayt joy taqdim etiladi. Unga yuklanadigan bitta faylning hajmi 100 
Mbdan oshmasligi lozim. Biroq fayllaringiz 256 bitli AES usulida shifrlanib 
saqlanadi, SSL kanal orqali murojaat qilinadi, masofadan turib ularni o‘chirib 
yuborish 
kabi 
imkoniyatlar 
to‘liq 
taqdim 
etiladi. 
Keyingi 
tarif 
rejasi