Г>ул китаптл К. лракллнакстаппып кубла ранонллрыпда жасай- тугын клракалпаклардын этннкалык составы, сол гсрригориядагы

э*3 С. II. О 6 и о ]> с к и й. Именное склонснис в современном
русском я.шке, вып, II, Изд-во АН СССР, Л., 1981, ^Ой-Мб-Оег.
175
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

'ссмапт.!калиқ 
м.")Ш
1
лер!( усап қубла лналскггнц де 
өание тои характсрли белп!лерн бар.
б/ Кубла диалскт лекснкасиида қоцсылас өзбек, 
гуркмеи т. б. тиллерииен күидсликли гурмыс тала- 
Г)ыпа байлпиысл!.! киргеи с ө ы ероры н алалы. Әлбетте, 
бпска тнллс|)ден белгнли бнр диалект арқалы әдебий 
тилге 
сйз
 
аў|исыў нроцесинде тилдиц созликсосгавын- 
да бул созднц 
болыў-болмауын, оган мутажлықтыц 
длрсжесин есапқа алыў керек. Туснниккесойкес атама 
одебий тилдиц өзинде болса, диалектлнк нарнантты 
ямаса басқа тнллерден аўысыўшы сөзлердн ретсиз 
қабыл етиўдиц зәрүрлнги жоқ.
1. КУВЛА ДИАЛЕКГ ЛЕКСИКАСЫНДАҒЫ 
ДУБЛЕТЛИК ВАРИАНТЛАР МӘСЕЛЕСИ
Ҳозиргк заман карақалиақ тилн Октябрьден сонғы 
доўирде тез раўажланып кетги. Тилдин әдебий нор- 
масы бир қэлипке түсип, миллий тил формалары пай- 
да болды ҳәм ол диалектлнк сөзлер менен салыстыр- 
ганда пүткиллей өзгешеликке ийе дәрежесине жеттн. 
Деген мснен, карақалпақ тнлинде гейде елеге дейин 
сөзлердиц кәлинлесиў процесслери даўам етпекте. 
Әдебий тилдеги гейнара сөзлерднц айтылыўы менен 
жазылыў арасы анық белгиленбей, бир нормаға түс- 
иеген жағдайларды ушыратыў мүмкин. Айырым ўа- 
қытларда диалекглик лексика менен әдебий тнл лек- 
сикасыныц ара 
шегин белгнлеў нсн қыйыншылық 
туўдырады. Онын үсгине әдебнн тнл элемеитлеринин 
диалектлик сөзлер менен катар колланыў нрактикасы 
да кәзге түсерли қубылыс ретинде ушырасын, көби- 
несе еситилиў нормасы бойынша дублстлнк вариант- 
лар болып есапланатуғын 
а ў ҳ а л '!ҳ а л м\ айт Цҳайт,
уймаЦ уйық, абзалЦ <>бзәл, эгерЦ егер
сыяклы сөз- 
лерди, сондан-ак тек фонстикалық өзгешеликке ийе 
болып, кубла диалекг лексикасы мснем әдсбий тплде 
катар жумсалыўшы 
ОигирманЦ Оийирман, 
дүкэнЦ
түкэн, шекэр’ шелэк, Оэстэ
/ 
сап, эйнэкЦ терэзэ
7