Gul bosish turlari

Bevosita bo’yovchi moddalar bilan gul bosish. Rang mustaxkamligi yuqori bo’lmagani sababli bevosita bo’yovchi moddalar gul bosishda deyarli ishlatilmaydi. Tarkibida -ON, -NH₂, -NHR, -NH-CO-NH- va boshqa guruhlari bo’lgan bevosita bo’yovchi moddalar yuqori haroratda va kuchsiz kislotali sharoitda mochevina, melamin hosilalari bilan reaksiyaga kirishadi. Masalan, karbomol (dimetilolmochevina) yordamida bevosita bo’yovchi modda sellyulozaga kovalent bog’lanishi mumkin.
Hosil bo’lgan rang mustaxkamligi baland va olingan bo’yovchining 90% yuqoridagi reaksiya bo’yicha tolaga bog’lanadi. Bo’yoq tarkibi quyidagicha, g/kg:
bo’yovchi -10
suv-200

karbomol- 150
metazin- 60
polivinilatsetat emulsiyasi- 40
magniy xlorid-15
ammoniy xlorid- 5
quyultma- to 1000 gacha
Gul bosilgan mato quritiladi, termoishlov oladi (150-160⁰C da, 4-5 min.) va yuviladi. Bu usulning kamchiligi- mato mustaxkamligi 20-25% ga kamayadi.
Bevosita bo’yovchi moddalar qisman tezobli gul bosishda gul tagini bo’yash uchun ishlatiladi. Bunda rang mustaxkamligiga erishish uchun gul bosilgach, mato rang mustaxkamlagichlar bilan yuvish mashinasida ishlov oladi.


Kislotali, xromli va kislotali metallkompleks bo’yovchi moddalar bilan gul bosish. Kislotali bo’yovchi moddalar mustaxkam rang hosil qilmaganligi sababli gul bosishda deyarli ishlatilmaydilar. Lekin rang tiniqligi kerak bo’lgan holatlarda, masalan, jun, yarim jun, tabiiy ipak va poliamid ro’mollarga gul bosishda qisman ishlatiladi. Bunda bo’yoq tarkibi quyidagicha bo’ladi, g/kg:
bo’yovchi modda 2-2,5
glitserin 10-20
mochevina 20-50
sirka kislota, 30% li 10-20
quyultma to 1 kg gacha

Gul bosish texnologiyasi:

gul bosish  quritish  bug’lash  yuvish  quritish

60-90 min.

102-104⁰C
Xromli bo’yovchi moddalar, asosan, tabiiy ipak matolarga gul bosishda ishlatilar edi, hozirgi vaqtda ular aktiv bo’yovchilar bilan almashtirilmoqda. Bo’yoq tarkibi g/kg va gul bosish texnologiyasi quyidagicha bo’ladi:
bo’yovchi modda 30-40
xrom laktat 60-80
ammiak, 25% li 5-10
natriy atsetat 7
mochevina 50-100
formalin 5
quyultma to 1 kg gacha