Gruntlarning tabiati

Gruntning zichligi (g/sm³, t/m³) – grunt massasining uning hajmiga nisbati:

Ρ = M /V = (m₁ + m₂ )/(V₁ + V₂ + V₃). (1.3)

Grunt zichligini aniqlash uchun odatda kesuvchi halqa usulida ma’lum hajmda grunt olinadi yoki hajmi undan siqib chiqariluvchi suv hajmiga ko‘ra aniqlanuvchi noto‘g‘ri shakldagi namuna parafinlanadi. So‘ngra tarozida o‘lchash yo‘li bilan grunt massasi halqa yoki parafin og‘irligini hisobga olmasdan aniqlanadi. Inshootga tushuvchi yuklarni va o‘z og‘irligi ta’siridan zo‘riqishlarni hisoblashda gruntning solishtirma og‘irligi (kH/m3) ifodasiga o‘tishi lozim:

γ = ρ g, (1.4)

bu yerda g = 9,81m/c² – erkin tushish tezlanishi. Gruntning solishtirma og‘irligi avvalo qattiq jismlar (V₁) va g‘ovaklar (V₂ + V₃) egallagan hajmlarning o‘zaro nisbati bilan belgilanadi. Eng ko‘p tarqalgan qoyamas gruntlar uchun u 13...22 kH/m3 ni, qoyatosh gruntlar uchun – kH/m³ ni tashkil etadi. Gruntning namligi – suv massasining qattiq jismlar massasiga nisbati. U birliklar ulushi, ba’zan foiz hisobida o‘lchanadi:

w = m₂ / m₁ = (M – m₁) / m₁. (1.5)

Namlikni tortish yo‘li bilan aniqlash uchun nam grunt massasi M aniqlanadi. So‘ngra namuna qattiq zarralar massasi (quruq grunt massasi)ga teng o‘zgarmas massa m1 ga yetgunga qadar 105°C temperaturada qizdiriladi. M – m₁ tafovuti gruntni qizdirish jarayonida bug‘langan suv massasiga tengdir. Ko‘pgina g‘ovak gruntlar namligi 0,01...0,4 doirasida o‘zgaradi, biroq namligi birdan ancha ortiq bo‘lishi mumkin bo‘lgan gruntlar (masalan, loyqalar, torflar) ham uchraydi.