Gruntlarning tabiati

Gruntlar deformatsiyalanishining xususiyatlari

Gruntlar deformatsiyalanishining xususiyatlari eksperimentlar natijasida aniqlanadi. Bu yerda biz faqat «fikriy» eksperimentlar o‘tkazish bilan kifoyalanamiz, ya’ni grunt zo‘riqishining ayrim faraziy sxemalarini ko‘rib chiqamiz va ular yordamida gruntning yuk ostidagi tabiatiga tavsif beramiz.

Chiziqli va chiziqsiz deformatsiyalar. Grunt sirtiga shtamp (yoki poydevor) o‘rnatilgan va u gruntga ostidan o‘sib boruvchi bosim p uzatayotgan bo‘lsin (1.3-rasm, a). Bu bosim ta’sirida grunt yuzasining siljishi (qolipning cho‘kishi) S yuz beradi va uning kattaligi p ortishi bilan o‘sib boradi. Tajriba bu bog‘lanish ancha murakkab xususiyatga ega ekanligini ko‘rsatadi (1.3-rasm, b).

Shunday qilib, umumiy holda gruntlarga chiziqsiz deformatsiyalanishga xosdir, bunda zo‘riqishlar o‘zgarishining ayrim boshlang‘ich oralig‘ida u chiziqli deformatsiyalanishga ancha yaqin.

ADABIYOTLAR

1. Rasulov.H.Z. “Gruntlar mexanikasi, zamin va poydevorlar” darslik, Toshkent, “Tafakkur” nashriyoti, 2010. 232 bet.

2. Rasulov H.Z, «Gruntlar mexanikasi, zamin va poydevorlar» – Oliy o‘quv yurtlarining qurilish ixtisosligi talabalari uchun darslik. Toshkent «O‘qituvchi», 1993 y. – 240 bet.

3. Sayfiddinov S.S. Zamin va poydevorlar. O‘quv qo‘llanma. TAQI, Toshkent, 2003 y., –105 bet.

4. Ўз.РСТ 25100 – 95 Грунтлар.Таснифнома. Ўз. Рес. Давархитектқурилиш қўмитаси ,Тошкент ,1995. –86 бет.

5. ҚМҚ 2.02.01 –98 Бино ва иншоотлар заминлари. Ўзб.Рес.дав.архитектура қурилиш қўмитаси, Тошкент, 1999 й. –144 бет.

6. ҚМҚ 2.02.03 –98 Қозиқли пойдеворлар. Ўзб.Рес.дав.архитектқурилиш қўмитаси, Тошкент, 1999 й. –134 бет.

7. ҚМҚ 3.02.01 – 94 Тупроқ иншоотлари, замин ва пойдеворлар. Ўзб.Рес.дав.архитектқурилиш қўмитаси, Тошкент, 1998 й. – 234 бет.