“Grafitli konlar minerallarining boyitiluvchanligini ilmiy asoslash”

Grafitga ishlov berish orqali suniy grafitning turli navlarini ishlab chiqarish.
Sun’iy grafit ishlab chiqarish uchun neft koksi asosan bog’lovchi sifatida to’ldiruvchi 
va ko’mir smolasi sifatida ishlatiladi. Grafitning strukturaviy markalari uchun 
to’ldiruvchiga qo’shimchalar sifatida tabiiy grafit va qurum ishlatiladi. Bog’lovchi yoki 
shimdiruvchi vosita sifatida ko’mir smolasi o’rniga ba’zi sintetik smolalar, masalan, 
furan yoki fenol ishlatiladi.[26]
Sun’iy grafit ishlab chiqarish quyidagi asosiy texnologik bosqichlardan iborat: 

koksni 
ishlab 
chiqarishga 
tayyorlash(oldindan 
maydalsh, 
kalsinlash, 
maydalash, va koksni fraksiyalar bo’yicha saralsh); 

bog’lovchi tayyorlash; 

uglerod massasini tayyorlash (doza va bog’lovchi bilan koks aralashtirish);.[27] 
Koks 30-40 mm hajmgacha eziladi, so’ngra 1300
0
C da maxsus kalsiylash 
pechlarida kalsiylanadi. Kalsiylashda koksning issiqlik barqarorligiga erishiladi, undagi 
uchuvchan moddalar miqdori kamayadi, uning zichligi, elektr va issiqlik 
o’tkazuvchanligi oshadi. Kalsinatsiyadan keyin koks kerakli kattalikkacha 
maydalanadi. Koks kukunlari 90-130
0
C da aralshtirish mashinalarida dozalanadi va 
aralshtiriladi.

---

18
Quruq komponentlar avval aralashtirish masinasiga yuklanadi, so’ngra suyuq pitch 
qo’shiladi. Aralshtirilgandan so’ng massa preslash haroratigacha (80-100
0
C) sovitiladi. 
Blankalar massani og’zi orqali yoki qolipda bosiladi. Sovuq pudralarni bosishda 
maydalash va aralashtirishni tayyorlash texnologiyasi o’zgartiriladi.[28]
Bog’lovchi karbonati uchun va alohida donalarning birikishi billetning monolit 
materiali ko’p kamerali gaz kameralarida 800-1200
0
C haroratda ishdan chiqariladi. 
Otish siklining davomiyligi (qizdirish vasovutish) ish qismlarini o’lchami va zichligiga 
qarab 3-5 haftani tashkil etadi.
Grafitizatsiya-oxirgi issiqlik bilan ishlov berish uglerod materialini grafitga 
aylantiradi. Grafitizatsiya Acheson qarshilik pechlarida yoki 2400-3000
0
C haroratda 
Kastner to’g’ridan-to’g’ri isitish pechlarida amalga oshiriladi. Karbonatli materiallarni 
grafitlashda `neft blankalarini ishlab chiqarishda karbon kristallarini ko’mirlash 
jarayoni sodir bo’ladi [29]. Mayda kristalli “amorf” ugleroddan atom panjarasi tabiiy 
grafitning atom panjarasidan farq qilmaydigan kata kristalli grafit olinadi.
Sun’iy grafit olish texnologik jarayonidagi ayrim o’zgarishlar yakuniy 
materialning talab qilinadigan xossalariga bog’liq. Sun’iy garfitni olayotganda yanayam 
mustahkam mahsulot bo’lishi uchun uglerodli xomashyoni kuydirib, avtoklafda 
shimdiriladi yoki bir necha marta texnologik jarayon asosida davomiylik bilan 
kuydiriladi. Ayniqsa toza materiallarni olish uchun grafitizatsiya xlorli atmosferada 
gazni tozalash bilan bir vaqtda amalga oshiriladi.[30]