“Grafitli konlar minerallarining boyitiluvchanligini ilmiy asoslash”

Ishning dolzarbligi
- Grafit, bir qator o'ziga xos xususiyatlar bilan bir qatorda, 
yuqori issiqlikka chidamliligi va kislotaga chidamliligiga ega, bu uning refrakter 
sanoatida keng qo'llanilishiga olib keldi. Sintetik materiallar, ularning katta qismi grafit 
bo'lib, odatda alyuminiydan engilroq, yuqori refrakterlik va juda past kengayish 
koeffitsientiga ega. So'nggi paytlarda grafit asosidagi kombinatsiyalangan materiallar 
(grafit-keramika buyumlari, grafitli o'tga chidamli materiallar va boshqalar) paydo 
bo'lishi munosabati bilan sanoatning grafit xom ashyosiga bo'lgan talabi barqaror o'sib 
bormoqda, shuning uchun uni qondirish uchun respublika chet eldan grafit import 
qiladi. Shunday qilib, O‘zbekistonning faqat grafit-keramika tigellar ishlab 
chiqarishda zarur bo‘lgan uglerodga chidamli materiallarga bo‘lgan yuqori talabi katta 
valyuta xarajatlarini keltirib chiqaradigan grafitni har yili import qilish zaruratini 
tug‘diradi. Grafit kukun shaklida Rossiyadan keltiriladi. O'tgan yillardagi grafit 
importi dinamikasi O'zbekiston sanoatining talabi barqaror o'sib borayotganidan dalolat 
beradi; kelajakda grafit iste'molining oshishi kutilmoqda.Shu munosabat bilan mahalliy 
foydali qazilmalarni batafsil o‘rganish, o‘rganilayotgan mineral xomashyo turlarining 
texnologik xususiyatlarini baholash va respublikada import o‘rnini bosuvchi navlarning 

---

6
mavjudligini asoslash asosida barqaror mineral-xom ashyo bazasini yaratish. grafit-
keramika buyumlari, o'tga chidamli materiallar va boshqa grafit saqlovchi materiallar 
ishlab chiqarish hozirgi kunda respublika tog'-kon sanoati va qayta ishlash sanoatining 
dolzarb muammosi hisoblanadi. 
Muammoning o‘rganilganlik darajasi. 
Grafitlar konlarini joylashuvini 
o’rganish, grafit minerallarini boyitish va suniiy olmos olish
 
bo’yicha xorijiy 
mutaxassislar, jumladan, Barchenkov V.V., Batoeva А.А., Kirnarskiy А.S., 
А.F.Rashenko, А.А.Fayberg, А.V.Epiforov, V.N.Xvoynov, S.S.Gudkov va boshqa 
olimlar turli xil usullar ishlab chiqish va yaratish borasida o’z ilmiy izlanishlarini olib 
borishgan.
Grafit, bir qator o'ziga xos xususiyatlar bilan bir qatorda, yuqori issiqlikka 
chidamliligi va kislotaga chidamliligiga ega, bu uning refrakter sanoatida keng 
qo'llanilishiga olib keldi. Sintetik materiallar, ularning katta qismi grafit bo'lib, odatda 
alyuminiydan engilroq, yuqori refrakterlik va juda past kengayish koeffitsientiga ega.
So'nggi paytlarda grafit asosidagi kombinatsiyalangan materiallar (grafit-keramika 
buyumlari, grafitli o'tga chidamli materiallar va boshqalar) paydo bo'lishi munosabati 
bilan sanoatning grafit xom ashyosiga bo'lgan talabi barqaror o'sib bormoqda, shuning 
uchun uni qondirish uchun respublika chet eldan grafit import qiladi.