Gospital xirurgiya fanidan amaliy ko‘nikmalar ro‘yxati

Venoz sinamalarni o‘tkazish

Maqsad: oyoqlar chuqur venalar o‘tkazuvchanligini aniqlash (Delbe-Pertes sinamasi)

Ko‘rsatma: oyoqlar varikoz kasalligi

Anjomlar: elastik bint, jgut

Bajariladigan boskichlar:

	Chora tabdirlar	Bajarmadi (0 ball)	To‘liq to‘g‘ri bajardi
1	Bemor vertikal xolatda turadi		10
2	Songa faqat yuza venalarini bosib turiladigan jgut bog‘lanadi		20
3	Bemorga 5-10 minut yurish yoki bir joyda turib odimlashdan (marsh) tavsiya qilinadi		20
4	Oyoq venalarini tulishi kuzatiladi		10
5	Teri osti venalarining kuchayishi chuqur venalarning o‘tkazuvchanligi aniqlanadi		20
6	Yurishdan keyin venalarning kuchaymasligi chuqur venalarning tutilib qolganidan dalolat beradi		20
	Jami		100

Venoz sinamalarni o‘tkazish

Maqsad: oyoqlar perforant venalar o‘tkazuvchanligini aniqlash (Pratt – 2 sinamasi)

Ko‘rsatma: oyoqlar varikoz kasalligi

Anjomlar: jgut, elastik bint

Bajariladigan boskichlar:

№	Chora tabdirlar	Bajarmadi (0 ball)	To‘liq to‘g‘ri bajardi
1	Bemor gorizontal xolatga keltiriladi va kasal oyog‘i yuqoriga ko‘tariladi		10
2	Yotgan xolatda teri osti venalari panjadan pupart bog‘lamiga qarab silab bo‘shatiladi		10
3	Oyoq panjasidan boshlab yuzaki venalarni bosvchi elastik bint bog‘lanadi		20
4	Son sohasida pupart bog‘lami ustiga jgut bog‘lanadi		10
5	Jgutni yechmasdan turib bemorga o‘rnidan turish tavsiya qilindai		10
6	Bemor o‘rnidan turgandan keyin jgutni tagidan pastga qarab ikkinchi elastik bint bog‘lanadi		20
7	Pastdagi bint o‘ram-o‘ram qilib yechiladi, yuqoridagi bint esa orasi 5-6 sm ochiq joy qoldirib pastga o‘raladi.		15
8	Bintlardan ozod bo‘lgan uchastkada venalarning tez to‘lishi bu yerda ishlamaydigan klapanlari bo‘lgan kommunikant venalar borligini ko‘rsatadi. Ularga zelenka surtib qo‘yiladi.		5
	Jami		100

Blekmor zondini o‘rnatish texnikasi

Maqsad: Qizil o‘ngach va me'dani kardial qismidan qon ketishni to‘xtatish

Ko‘rsatma: Qizilo‘ngachning varikoz kengaygan venalaridan yoki Mellori-Veys sindromida profuz qon ketishi

Anjomlar: shprits, vazelin, Jane shpritsi, Blekmor zondi, promedol, pipolfen.

Bajariladigan bosqichlar:

№	Bosqichlar	Bajarmadi	To‘liq to‘g‘ri bajardi
1	Ballonchalarni butunligini teshirib ularning ichiga ketadigan suv yoki xavo xajmini shprits yordamida aniqlanadi		10
2	Zondga vazelin yoki glitserin suriladi		5
3	Xalkum tomoq yo‘li 0.5% dikain eritmasi yoki lidokain bilan insuflyasiya qilinadi		5
4	Zond burun orqali qizilo‘ngachga, so‘ng me'daga o‘tkaziladi		15
5	Zondning oshqozon balloniga 100 ml shprits orqali xavo yuborilib so‘ngra zond yuqoriga tortiladi		10
6	Zondning qizilo‘ngach qismiga Jane shpritsi yordamida 70 ml gacha xavo yuboriladi (xar qaysi bemor uchun individual)		10
7	Ballonlarning shishirilgan darajasi xavo o‘tkazgich kanaldagi rezinali ballonchalar orqali nazorat qilinadi		10
8	Me'da toza suvgacha yuviladi		10
9	Me'dadan ajrayolatgan suyuqlikni tarkibiga qarab tamponada effektivlik darajasi aniqlanadigini		10
10	Bemorga vaqti-vaqti bilan promedol, pipolfen qilinadi		5
11	Zond uzog‘i bilan 24-72 soat gacha qo‘yiladi		10
	Jami		100

Laparotsentez o‘tkazish texnikasi

Maqsad: yig‘ilgan suyuqlikni yoki assitik suyuqlikni chiqarish uchun

Ko‘rsatma: assit

Anjomlar: skalpel, troakar, antiseptik, aseptik bog‘lov materiallari, rezinali naychalar, 0,5% novokain eritmasi

Bajariladigan bosqichlari:

№	Bosqichlar	Bajarmadi	To‘liq to‘g‘ri bajardi
1	Bemorning siydik qopi bo‘shatiladi		10
2	Bemor utirib oyoqlari osiltirgan yoki yotib boshi ko‘tarilgan xolatga keltiriladi		5
3	Bemor oldiga oldidan turiladi. Punksiya nuqtasi tanlaniadi – o‘rta chiziq bo‘ylab kindikdan 2 sm pastda		10
4	Manipulyasiya soxasi to‘liq antiseptik bilan ishlov beriladi		5
5	Punksiya soxasi 0.5% novokain eritmasi bilan anesteziya qilinadi		5
6	Teri skalpel bilan 1 sm gacha kesma qilinadi		10
7	Qorin old devori troakar yordamida qoringa perependikulyar ravishda teshiladi – qorin bo‘shlig‘idan suyuqlik kela boshlaydi. Suyuqlik chiqarish qoidasi – qorinni prostina orqali siqib sekinlik bilan xar 5-6 min oralab tanaffus qilib suyuqlik chiqariladi		15
8	Assitik suyuqlik sekinlik bilan chiqariladi va bemorni umumiy xolati, AQB, puls nazorat qilingan xolda		15
9	Qorin bo‘shlig‘iga troakar orqli rezinali naycha kiritilib u teriga fiksatsiyalashtiriladi va jaroxatga aseptik bog‘lam qo‘yiladi yoki troakar butunlay olib tashlanadi		10
10	Qorin old devori jaroxati tikiladi va antiseptik eritmalar bilan ishlov berilib, aseptik bog‘lam qo‘yiladi		15
	Jami		100

O‘pkadan qon ketganda ambulator yordam

Maqsad: o‘pkadan qon ketishni to‘xtatish

Ko‘rsatma: nafas yo‘llaridan va o‘pkadan qon ketishi

Anjomlar: rezinali qo‘lqop, lotok va muz, dezinfitsirlovchi eritma uchun idish, dori vositalari – 10% kalsiya xlorid, 1% vikasol eritmasi, ditsinon.

Bajariladigan bosqichlar:

№	Bosqichlar	Bajarmadi	To‘liq to‘g‘ri bajardi
1	Rezinali qo‘lqopni kiyish		5
2	Bemorga yarim o‘tirgan xolat berib tinchlantirish		15
3	Bemorga yo‘talmaslik va chuqur erkin nafas olishni tushintirish		15
4	Bemorni to‘liq jismoniy va psixik tinchlantirish		10
5	Muz bilan lotokni tayyorlash		10
6	Xar 15 minutda muz bo‘lakchasini yutish		10
7	Vena ichiga koagulyantlar yuborish (10% kalsiy xlorid -10 ml, vikasol 1%-2 ml, ditsinon - 2 ml)		15
8	Statsionrga yarim o‘tirgan xolatda yetkazish		15
9	Qo‘lqopni yechish va dezinfitsirlovchi eritma bor idishga tashlash		5
	Jami		100

Paranefral blokada

Maqsad: qorin bo‘shlig‘i a'zolari va qon tomirlarini sezuvchi va vegetativ innervatsiyasini kamaytirish

Ko‘rsatma: obliteratsiyalovchi endarteriitni boshlang‘ich bosqichida, dinamik ichak tutilishida, jigar va buyrak sanchig‘ida, pankreatitda, oyoqlar travmasi sabali shok xolatida.

Anjomlar: shprits, 0,25% novokain eritmasi 100 ml miqdorda

Bajariladigan bosqichlar:

№	Bosqichlar	Bajarmadi	To‘liq to‘g‘ri bajardi
1	Bemor yonboshlab oyoqlari tizza bo‘g‘imida bukilib qoringa keltirilgan xolatda		10
2	Punksiya soxasi spirt bilan ishlov beriladi		10
3	Paypaslanadi va punksiya soxasi aniqlanadi – belni to‘g‘irlovchi muskulning tashqi qirg‘og‘i bilan 12 qovurg‘a orasidagi burchak		15
4	Shpritsning uzun ignasi tanaga perpendikulyar ravishda belning to‘g‘irlovchi muskulning tashqi qirg‘og‘i bilan 12 qovurg‘a orasidagi burchakka kiritiladi		15
5	Doimiy 0,25% novokain eritmasi yuborilgan xolda, ignani ichkariga yuboriladi. Yuborish chuqurligi ignani bo‘shliqga tushish xissisigacha kiritiladi		15
6	Igna buyrak atrofidagi kletchatgaga tushganligi tekshiriladi – yuborilgan suyuqlik orqaga qaytib chiqmaydi		10
7	Buyrak atrfidagi kletchatgaga taxminan 60-80 ml 0,25% novokain eritmasi yuboriladi		15
8	Shprits olib tashlanadi		5
9	In'eksiya qilingan soxa antiseptik eritmasi bilan ishlov beriladi		5
	Jami		100

Vagosimpatik blokada texnikasi

Maqsad: og‘riqsizlantirish

Ko‘rsatma: ko‘krak qafasidagi jaroxat, torakotomiya

Anjomlar: 96% li spirt, 0,5% -li novokaina eritmasi, shprits.

Bajariladigan boskichlar

№	Chora tadbirlar	Bajarmadi	To‘liq to‘g‘ri bajardi
1	Bemorgni chalqancha yotqizish. Bemor ostiga va bo‘yinga yostiqcha solish. Bemor boshini qarama - qarshi tomonga burish.		5
2	Amaliyot soxasiga ishlov berish.		15
3	Terini og‘riqsizlantirish		20
4	Chap qo‘l ko‘rsatgich barmog‘i bilan m.sternoclaidomastoideusni orqa qirrasini ichkariga va oldinga surish		20
5	Ignani IV bo‘yin umurtqasi ko‘ndalang o‘simtasi tomonga qarab 4-6 sm kiritish.		20
6	Ignani shpritsdan ajratish va qon tomirlar butunligini tekshirish.		10
7	30-50 ml 0.25% novokain eritmasini yuborish.		10
	Jami		100

Ko‘krak qafasi jaroxatlarida birinchi yordam

Maqsad: Ko‘krak qafasi jaroxatlarida birinchi yordam ko‘rsatish

Ko‘rsatma: pnevmotoraks va gemotoraks borligi

Anjomlar: punksion igna, spirt, fonendoskop, rentgen-kabinet, drenaj naylar, igna ushlagich, skalpel.

Bajariladigan boskichlar:

№	Chora tadbirlar	Bajarmadi	To‘liq to‘g‘ri bajardi
1	Tekshiruvchi bemorni o‘ng tomonidan yondoshadi		5
2	Bemorni ko‘rganda bemorni xolati - majburiy (shikastlangan tomonini ayaydi, ayniqsa nafas olish vaqtida ).		5
3	Perkusiiyada:pnevmotoraksa g‘ qutisimon tovush, - bo‘g‘iq tovush gemotoraksda		10
4	Auskultatsiyada – nafas shovqinlarini keskin susayishi (shikastlangan tarafda).		10
5	Ko‘krak kafasi rengenoskoiyasida koks oralig‘i organlarini sog‘ tomonga siljishi, pnevmotoraksda upka kollapsi bilan. Gemotoraksda rentgenologik tekshiruvda plevral bo‘shliqda suyuqlik yig‘ilganligi aniqlanadi, suyuqlik yuqori chegarasi aniq gorizontal chegarani xosil qiladi.		20
6	Pnevmotoraksda punksiya – o‘rta o‘mrov chizig‘i bo‘ylab ikkinchi qovurg‘a oralig‘ida		20
7	Gemotoraksda punksiya – orqa qo‘ltiq osti chizig‘i bo‘ylab yettinchi qovurg‘a oralig‘ida		20
8	Katta pnevotoraksda plevral bo‘shliqni drenajlash - orqa qo‘ltiq osti chizig‘i bo‘ylab yettinchi qovurg‘a oralig‘ida		10
	Jami		100

Pnevmotoraksda ambulator yordam

Maqsad: ochiq pnevmotoraksda ambulator yordam

Ko‘rsatma: Ochiq pnevotoraksli ko‘krak qafasi shikastlanishi

Anjomlar: 50% li analgin eritmasi, antiseptiklar, leykoplastыr, bog‘lama material, muzli xaltacha.

Bajariladigan boskichlar:

№	Chora tadbirlar	Bajarmadi	To‘liq bajardi
1	50% li analgin eritmasi bilan og‘riqsizlantirish, bemorni chalqancha yotqizish		5
2	Jaroxat atrofini antiseptiklar bilan ishlov berish		5
3	Jaroxatga okklyuzion bog‘lama qo‘yish, (jaroxat tamponada qilingandan keyin jaroxat yog‘li eritma bilan ishlob beriladi va individual boglama paketidan rezinali materialni steril tomoni bilan bog‘lam qo‘yiladi, leykoplastыr		20
4	Jaroxat soxasiga muzli paket qo‘yiladi		20
5	Oksigenoterapiya qilinadi		20
6	Bemor yarim o‘tirgan xolatda nosilkada xirurgik bo‘limga yotqiziladi		10
7	Arterial qon bosimi va puls kuzatiladi		10
8	Qoqshol profilaktikasi masalasi xal qilinadi		10
	Jami		100