Gospital xirurgiya fanidan amaliy ko‘nikmalar ro‘yxati

Gospital xirurgiya fanidan amaliy ko‘nikmalar ro‘yxati

Amaliy ko‘nikmalar ro‘yxati:

1. 
   Arterial qon ketishda jgut kuyish
   
2. 
   Qonayotgan tomirga qon to‘xtatuvchi qisqich qo‘yish
   
3. 
   Venoz qon ketishda bosuvchi bog‘lam qo‘yish
   
4. 
   Oyoq – qo‘ldan qon ketishda birinchi yordam
   
5. 
   Yirik qon – tomirlardan qon ketganda qonni barmoq bilan bosish yordamida to‘xtatish anotomik nuqtalari
   
6. 
   Veneseksiya o‘tkazish texnikasi
   
7. 
   Venoz sinamalarni o‘tkazish
   
8. 
   Qizilo‘ngach va me'dadan qon ketganda ambulator yordam ko‘rsatish
   
9. 
   Blekmor zondini o‘rnatish texnikasi
   
10. 
    Laparotsentez o‘tkazish texnikasi
    
11. 
    O‘pkadan qon ketganda ambulator yordam ko‘rsatish
    
12. 
    Paranefral blokada
    
13. 
    Vagosimpatik blokada
    
14. 
    Ko‘krak qafasini shikastlanishida birinchi yordam ko‘rsatish
    
15. 
    Pnevmotoraksda ambulator yordam ko‘rsatish
    
16. 
    Yopik pnevmotoraksda ambulator yordam ko‘rsatish
    
17. 
    Klapanli pnevmotoraksda ambulator yordam ko‘rsatish
    
18. 
    Plevral punksiya o‘tkazish
    
19. 
    Torakotsentez o‘tkazish texnikasi
    
20. 
    Nazogastral zond orkali bemorni ovqatlantirish
    
21. 
    Teri jigar orqali xolangistomani yuvish texnikasi
    

Arterial qon ketishda jgut qo‘yish

Maqsad: vaqtincha qon to‘xtatish.

Ko‘rsatma: oyoq-qo‘l arteriyalarini ochiq jarohati.

Anjomlar: salfetka, rezinali jgut, qog‘oz varag‘i, qalam, rezinali qo‘lqop, bog‘lam almashtirish uchun kerak bo‘ladigan material, dezinfeksiya suyuqligi uchun bo‘shliq.

Bajariladigan boskichlar:

№	Bosqichlar	Bajarmadi	To‘liq to‘g‘ri bajardi
1	Rezinali qo‘lqopni kiyish, jarohatlangan qo‘l yeki oyoqni ko‘tarish		5
2	Jarohatni ko‘zdan kechirish, jarohatni kiyimdan bo‘shatish, jarohat usti qismiga salfetkalar qo‘yish		15
3	Ikki qo‘l bilan jgutni tortib jarohatlangan yuza osti sohasiga olib kelish		15
4	Jgutni tortilgan xolatda 2-3 marotaba aylantirib, qon to‘xtaguncha bog‘lanadi		20
5	Jgut halqalari bir-birini ustida emas balki yonma-yon joylashishi kerak.		5
6	Jgut ohiri mahkamlanadi. Jgut qo‘yilgan vaqt qog‘ozi joylashtiriladi		5
7	Jarohatlangan yuzaga ishlov beriladi va aseptik bog‘lam qo‘yiladi, analgetiklar yuboriladi		20
8	Jarohatlangan oyoq yoki qo‘l choyshabga o‘raladi		5
9	Bemor yotgan xolatda statsionarga transportirovka qilinadi		5
10	Qo‘lqoplarni yechish va izolyasiya qilish		5
	Jami		100

Jarohatlangan qon tomirga qon to‘xtatuvchi qisqich qo‘yish

Maqsad: arterial qonni to‘xtatish

Ko‘rsatma: arterial qon ketishni vaqtincha to‘xtatish.

Anjomlar: 2 o‘tkir ilmoq; qon to‘xtatuvchi qisqich; bog‘lam almashtirish uchun material; rezinali qo‘lqop; bint; dezinfeksiya suyuqligi uchun bo‘shliq.

Bajariladigan boskichlar:

№	Bosqichlar	Bajarmadi	To‘liq to‘g‘ri bajardi
1	Rezinali qo‘lqop kiyish		5
2	Steril lotok, 2 o‘tkir ilmoq va qon to‘xtatuvchi qisqich tayerlash		10
3	Jarohat chetlarini ilmoqlar bilan ochish		20
4	Jarohatlangan qon tomir ikkala uchini xam topish		20
5	Jarohatlangan qon tomir ikkala uchini steril qisqichlarga olish		20
6	Jarohat ustiga aseptik bog‘lam qo‘yiladi		10
7	Bemor yotgan xolatda statsionarga transportirovka qilinadi		10
8	Qo‘lqoplarni yechish va izolyasiya qilish		5
	Jami		100

Venoz qon ketishda bosuvchi bog‘lam qo‘yish

Maqsad: venoz qon ketishni to‘xtatish

Ko‘rsatma: yumshoq to‘qimalar jarohatida venoz qon ketishi

Anjomlar: 1%-li yodonat eritmasi, steril salfetkalar, bint, paxta yoki individual bog‘lam almashtiruvchi paket, lotok, qaychi, pinsetlar (3ta.), rezinali qo‘lqop, dezinfeksiya suyuqligi uchun bo‘shliq.

Bajariladigan boskichlar:

№	Bosqichlar	Bajarmadi	To‘liq to‘g‘ri bajardi
1	Rezinali qo‘lqop kiyish		5
2	Jarohat va atrof to‘qimalarni ko‘zdan kechirish		10
3	Ikki marotaba jarohat atrofiga 1%-li yodonat eritmasi bilan ishlov berish		20
4	Pinsetlarni almashtirish		5
5	Jarohat sohasini 1%-li yodonat eritmasi bilan ishlov berish		20
6	Jarohat yuzasiga steril bog‘lamlar va gigroskopik paxta qo‘yish		25
7	Jarohatga qo‘yilgan materiallarni bint yordamida bog‘lash		10
8	Qo‘lqoplarni yechish va izolyasiya qilish		5
	Jami		100

Oyoq-qo‘llar arteriyalar jarohatida birinchi yordam

Maqsad: qon ketishni to‘xtatish

Ko‘rsatma: oyoq-qo‘llar arterial qon tomirlarini jarohati

Anjomlar: analgetiklar, 2%-li kordiamin eritmasi, rezinali jgut, antiseptiklar, bog‘lam almashtirish uchun kerak bo‘ladigan steril material, kislorodli yostiq.

Bajariladigan boskichlar:

№	Bosqichlar	Bajarmadi	To‘liq to‘g‘ri bajardi
1	Bemor tepaga qarab yotadi		5
2	Oyoq yoki qo‘l jgut bilan bog‘lanadi		10
3	Og‘riqsizlantiruvchi dori vositalar qilinadi		10
4	Og‘iz bo‘shlig‘ini so‘lakdan bo‘shatiladi		10
5	Maska orqali kislorod beriladi		10
6	2%-li kordiamin eritmasini m/o		10
7	Jarohatga antiseptiklar bilan ishlov beriladi		10
8	Jarohatlangan qon tomirlar bog‘lanadi		20
9	Steril bog‘lamlar bilan jarohat yopiladi		10
10	Jarohatlangan soha immobilizatsiyasi va bemorni statsionarga transportirovkasi		5
	Jami		100

Yirik tomirlardan qon ketganda barmoq bilan bosib qon to‘xtatish uchun anatomik nuqtalar

Maqsad: qon ketishini to‘xtatish

Ko‘rstama: yirik qon tomirlarni jaroxatlanishi

Anjomlar: bog‘lov materiallari

Bajariladigan boskichlar:

№	Chora tabdirlar	Bajarmadi (0 ball)	To‘liq to‘g‘ri bajardi
1	Pastki jag‘ning burchagidan 2 sm oldda yuz arteriyasi bosib turiladi		20
2	VI bo‘yin umurtqasi ko‘ndalang o‘sig‘i (m.sternoclaidomastoideus o‘rta qismi) barmoq bilan uyqu arteriyasi bosib turiladi		20
3	To‘sh dastasi bilan m.sternoclaidomastoideus birikkan joy, I qovurg‘a bilan umrov usti tashqarisida umrov osti arteriyasi bosib turiladi.		15
4	Qo‘ltiq osti sohasida yelka suyagi boshchasiga qo‘ltiq osti arteriyasi bosib turiladi		15
5	Ikki boshli muskulning ichki qirg‘og‘i suyakning ichki yuzasida yelka arteriyasi bosib turiladi		15
6	Pupart boylamdan pastda qov suyagi o‘sig‘iga gorizontal satxida son arteriyasi bosib turiladi		15
	Jami		100

Venoseksiya o‘tkazish texnikasi

Maqsad: vena ichi infuziyasini o‘tkazish uchun periferik venalar yo‘qligi

Pokazaniya: vena ichiga qo‘yish

Anjomlar: jgut, antiseptiklar, skalpel, kateter, shprits, shelk, igna, qisqich, 0,5%-li novokain eritmasi.

Bajariladigan boskichlar:

№	Chora tabdirlar	Bajarmadi (0 ball)	To‘liq to‘g‘ri bajardi
1	Bemorga umumiy yondoshish. Venaseksiya uchun vena tanlanadi (masalan boldirning medial qismi)		5
2	Jgut, venaseksiya uchun tanlagan joydan yuqoridan qo‘yiladi		5
3	Teri antiseptiklar bilan ishlov beriladi va 0,5% li novokain bilan maxalliy anesteziya qilinadi		5
4	Gemostaz qilgan holda teri kesiladi		10
5	Vena ushlagich bilan olinadi va distal qismi kesilib bog‘lanadi		15
6	Venaning proksimal qismidan kesma qilinadi		20
7	Proksimal yo‘nalishda kateter venaga kiritiladi		15
8	Kateter venaga maxkamlab bog‘lanadi		10
9	Teriga choklar qo‘yilib va kateter shu choklar bilan fiksatsiyalanadi		10
10	Venaseksiya to‘g‘ri bajrilishini tekshirish: kateter orqali shprits yordamida qon tortib olinadi.		5
	Jami		100

Me'da va qizilo‘ngachdan qon ketganda ambulator yordam

Maqsad: me'da va qizilo‘ngachdan qon ketishni to‘xtatish

Ko‘rsatma: me'da va 12 barmoq ichak yara kasalligida, gemorragik gastritda, qizilo‘ngach varikoz kengaygan venalardan qon ketish

Anjomlar: rezinali qo‘lqop, muz uchun xalta, muz, dez.eritma solingan idish, dori vositalari – 10%-li kalsiy xlorid eritmasi, 1%-li vikasol eritmasi, ditsinon eritmasi, quruq xlorli oxak solingan paket.

Bajariladigan boskichlar:

№	Chora tabdirlar	Bajarmadi (0 ball)	To‘liq to‘g‘ri bajardi
1	Rezinali qo‘lqop kiyish		5
2	Bemorni gorizontal xolatga keltirish		5
3	Bemorni tinchlashtirish, to‘liq fizik va psixik tinchlik berish		5
4	Muz xaliasini tayyorlash va xaltani muz bo‘laklari bilan to‘ldirish		5
5	Epigastral sohaga muz solingan xalta 15 minutga qo‘yiladi		5
6	Bemorga qo‘sish vaqtida yordam beriladi		10
7	Bemorga suyuqlik ichish, ovqat yeyish va dori qabul qilish taqiqlanadi		5
8	Vena ichiga koagulyantlar quyiladi (10%-li kalsiy xlorid - 10 ml, 1%-li vikasol – 2-3 ml, ditsinon – 2 ml). Zarur bo‘lganda yurak-qon tomir vositalari qilinadi.		20
9	Qusuq massalar xajmi 1:5 nisbatida 1 soat ichida quruq xlorli oxak bilan sepiladi		20
10	Bemor statsionarga yarim o‘tirgan xolatda gospitalizatsiya qilinadi		10
11	Rezinali qo‘lqop yechiladi va dezeritmaga solinadi		10
	Jami		100

Venoz sinamalarni o‘tkazish

Maqsad: oyoqlar yuzaki venalar o‘tkazuvchanligini aniqlash (Troyanov – Trendelenburg sinamasi)

Ko‘rsatma: oyoqlar varikoz kasalligi

Anjomlar: jgut

Bajariladigan boskichlar:

№	Chora tabdirlar	Bajarmadi (0 ball)	To‘liq to‘g‘ri bajardi
1	Bemor gorizontal xolatga keltiriladi va kasal oyog‘i yuqoriga ko‘tariladi		10
2	Yotgan xolatda teri osti venalari panjadan pupart bog‘lamiga qarab silab bo‘shatiladi		20
3	Katte teri osti venasi son venasiga quyilish joyida barmoq (jgut) bilan bosib turiladi		20
4	Bormoqni olmasdan bemor vertikal xolatga keltiriladi		10
5	Oyoq venasi qon bilan pastdan yuqoriga to‘lishi kuzatiladi		10
6	Barmoq (jgut) bosib turilgan joydan olinadi		20
7	Teri soti venasi qon bilan pastdan yuqoriga qarab to‘lishi kuzatiladi		10
	Jami		100