Гомоген жараёнларнинг тавсифи

Режа:

1. 
   ● Гомоген жараёнларнинг тавсифи
   
2. 
   ●Гомоген жараёнларнинг асосий қонуниятлари
   
3. 
   ● Гомоген реакцияларининг механизими
   
4. 
   ●Жараён тезлиги температура босим ва
   
5. 
   аралаштиришнинг таъсири
   
6. 
   ● Гомоген жараёнлар учун реакторлар
   
7. 
   ● Гомоген жараёнларнинг тезлик формуласи
   

Гомоген жараёнларни олиб боришда барча турдаги реакторлар қўлланилади. Булар реакторларнинг аралашиш режимига қараб сиқиб чиқарувчи реакторлар, тўлиқ аралаштирувчи, тўлиқ аралаштирувчи оқимли ва реакторлар каскади. Яна температура режимига қараб адиабатик, политермик, ва изотермик реакторлар. Гомоген жараёнларини олиб борувчи реакторлар гетероген реакторларга қараганда тузилиши, ишлаш принципи соддароқ ва қулайроқ бўлади.

Барча реал аппаратлар идеал сиқиб чиқарувчи билан тўлиқ аралаштирувчи аппаратларнинг ўртасидаги оралиқ холатини эгаллайди. Реал реакторларда жараённинг харакатлантирувчи кучи _С идеал реакторларга қараганда кичик бўлади.
Гомоген реакторларда аралаштириш фақатгина жараённинг бошланишида яхши самара беради. Кинетик областда эса аралаштириш реакция тезлигини камайтиради. Айрим холларда агар қайта иситиш пайтида, иситувчи мосламадан чиқаётган иссиқликни реакцион аралашмага тўлиқ етказиб беришда аралаштириш кинетик областда ҳам яхши самара беради.
Реактор тузилиши муҳитнинг ҳолатига (газ, суюқ), жараён параметирига, моддалар хоссасига боғлиқдир. Деярли барча реакторларда озми, кўпми аралашиш бўлади. У  С ни ва жараённинг умумий тезлигини камайтиради. Шунинг учун, идеаль аралаштирувчи модель формулаларида тўғриловчи коэффицентлар киритилади ва чегаравий шароит кўрсатилади. Бу коэффициентлар эксперимент усули билан топилади. Тезликка кўпроқ таъсир этадиган аралаштириш бу реактор узунлиги ёки баландлиги бўйича аралаштиришдир. Оқим бўйича ва перпендикуляр аралаштириш эса кам таъсир этади.
Агар аралаштириш  С ни кескин камайтирса ва миқдорий анализ қилиш учун маълумот йўқ бўлса, у ҳолда аппаратнинг ҳисоб – китоби тўлиқ аралаштирувчи учун қўлланиладиган формуладан топилади. Суюқ фазада хажм бирлигига нисбатан жараён тезлиги газ фазага қараганда минг марта кўп бўлади. Молекуляр диффузия коэффициенти эса минг марта кичик бўлади. Шунинг учун суюқ фазада жараён камдан – кам диффузия областида кетади. Суюқ жараёнларни интенсификациялашда аралаштириш ҳал қилувчи рольни ўйнайди. Аралаштириш яна бир жинсли физик аралашмани ҳосил қилиб, иссиқлик алмашинишини тезлаштириб беради.
Г – Г гомоген жараёнлар учун асосан камерали ва трубали реакторлар қўлланилади (1 жадвал). Газларни аралаштириш учун нисбатан соддароқ қурилмалар ишлатилади: сопло, эжектор, лабиринтли марказга қочма каскадли аралаштиргич ва бошқалар. Газ фазада қўлланадиган типик аппаратлар қуйидагилар:
1. Газ ва буғларни аралаштирувчи эжектор аралаштиргичли камерали реактив. Масалан, водород хлоридни синтезлашда қўлланиладиган печ (1 – расм ); олтингугуртни ёндириш учун ишлатиладиган форсункали печ, метаннинг термооксидли крекинчи учун қўлланадиган печ.
2. Тўлиқ аралаштириш режимига яқин ва изотермик типда ишловчи газларни марказга қочма ҳолда аралаштириб берувчи камерали реактор (2 – расм ).
3. Сиқиб чиқарувчи режимда ишловчи иккита газ оралиғига иссиқлик алмашгич ўрнатилган трубали реактор. Бундай рееактор политермик ҳисобланади. (3 - расм).
4. Сув ёки бошқа суюқлик билан иситувчи ёки совитувчи «труба ичида труба» туридаги реакторлар (4- расм). Бундай реакторлар идеал сиқиб чиқазиш режимида ишлаб, политермик хисобланади ва катта иссиқлик эффекти билан кетувчи жараёнлар учун қўлланилади. Устма – уст жойлашган ва тирсак билан уланган трубалар сони 15 ва ундан ортиқ бўлиши мумкин. Улар секция хосил қиладилар. Катта қувватли реакторларда параллел ишловчи ва коллектор билан бирлашган ўнлаб секциялар ўрнатилган бўлади.
1- жадвал.