Гносеология – билиш фалсафаси

Фалсафий билим. Фалсафа санъат ва

дин каби, билиш вазифаларини ечиш

билангина кифояланмайди. Унинг бош

вазифаси санъат ва дин билан уйғун ҳолда–

инсоннинг дунёда маънавий мўлжал

олишига кўмаклашишдан иборат.

Фалсафий билиш айни шу мақсадга

Бўйсундирилган.

• Илмий билим.
• Билишнинг энг олий шакли фандир

• фаннинг асосий вазифаси объектларнинг ўзгариш
• ва ривожланиш қонунларини аниқлашдан иборат

• ижтимоий
• фанлар

• табиий
• фанлар

• техника
• фанлари

• Эмпирик далил

• Реал эксперимент

• Кузатиш

• Илмий далил

• Мавжуд назарий билимдан фойдаланиш

• Гипотезаларни тажрибада текшириш

• Гипотезаларнинг шаклланиши

• Образ

• Моделли экспримент

• Эмпирик умумлаштириш

• Эмпирик тадқиқот натижаларини ҳисобга олиш

• Фикрий экспримент

• Янги тушунчаларнинг шаклланиши

• Қонунуларни аниқлаш

• Улар аҳамиятини аниқлаш

• Атама ва белгиларнинг киритилиши

• Назарияларни яратиш

• Зарурат бўлса қўшимча гипотезаларни қўллаш

• Назарияни тажрибада текшириш

• ИЛМИЙ БИЛИШ СТРУКТУРАСИ

• Шахсий билим.

• М.Полани. Шахсий билим концепцияси – англаш мумкин бўлган нарсаларни фаол ўзлаштириш, алоҳида маҳорат ва алоҳида воситаларни талаб қилувчи ҳаракат.

• Ижтимоий билим

• асосан ўзи ўрганаётган
• борлиқнинг сифат
• томонини тавсифлашга
• қараб мўлжал олади.
• ҳодисалар сифат
• ва хусусийлик
• нуқтаи назаридан
• ўрганилади

• Билиш дунёнинг иккига
• бўлинишини назарда тутади

• билиш қобилиятига
• эга бўлган индивид
• микрогуруҳ, ижтимоий
• гуруҳ синф,
• жамият ҳамдир

• бу субъектнинг
• билиш фаолияти
• қаратилган нарса
• ёки ҳодиса.

• Субъект

• Объект

• БИЛИШ

• инсон қўлга киритадиган
• ахборотнинг энг олий даражаси

• изчил ва ижодий фаолиятининг
• ижтимоий жараёни

• ителлектуал манбага
• таянишни талаб қилади

• билиш жараёнини тил
• ёрдамида амалга оширилади

• инсон қўлга киритадиган
• ахборотнинг энг олий даражаси

• янги, илгари номаълум бўлган
• нарсани яратишга йўналгандир

• Билиш – одам онгида ҳаёт ҳақиқатининг фаол мақсадли акс этиш жараёни.
• билиш жараёнида маиший ҳаётнинг ҳар хил қирралари кўринади,
• нарсаларнинг ички ва ташқи моҳияти очилади. Ташқи олам кўринишлари,
• шунингдек, билиш фаолияти субъекти одам одамни, яъни ўзини-ўзи
• тадқиқ қилади. Замонавий гносеология гностицизм тамойилларига асосланади.

• Одамнинг билиш
• турлари

• Одам ташқи оламни бевосита
• ўзи ёки олам учун янги
• нарсани кашф этади.

• Одам ташқи оламни
• билишни аждодлар билиш
• натижалари орқали ўрганади
• (китоб ўқийди, ўрганади,
• моддий ва маънавий
• маданият янгиликларига
• яқинлашади)

• Билиш масаласига қарашлар:

•