Glossariy adabiy til

Artikulatsiya o‘rni - talaffuzda ishtirok etuvchi asosiy nutq a’zosi yoki shu a’zoning faol ishtirok etayotgan qismi.
Artikulatsiya usuli — nutq a’zolari hosil qilgan to'siqdan havo oqimining portlab, sirg'alib yoki titrab o'tishi.
Jaranglilik-jarangsizlik belgilariga asoslangan oppozitsiyalar - undosh tovushlarning jaranglilik va jarangsizlik belgilari asosida zidlanish hosil qilishi. Lablanish va lablanmaslik oppozitsiyasi - unli fonemalarning lablar ishtirokiga ko'ra zidlanishi.
Tilning uch darajali ko'tarilishi — unli fonemalarning hosil bo'lishida tilning tanglay tomon ko'tarilish darajasi: quyi ko'tarilish, o'rta ko'tarilish, yuqori ko'tarilish kabi.
Fonema ottenkalari — fonemalarning talaffuzdagi real ko'rinishlari.
Kombinator ottenka — fonemaning so'z tarkibidagi tovushlar ta’sirida yuzaga kelgan ko'rinishi.
Pozitsion ottenka — fonemaning so'z yoki bo'g'indagi pozitsiya talabiga moslashgan ko'rinishi.
Variatsiya — fonema ottenkasining Moskva fonologlari niaktabida qabul qilingan nomi. Transkripsiya - fonemalarning turli ottenkalarini, shuningdek, lahja va shevalarga xos fonetik xususiyatlarni yozuvda aniq ifodalash uchun shakllantirilgan maxsus grafik belgilar tizimi.
Konsonantizm — undosh fonemalar tizimi.
Labial undoshlar - lab-lab va lab-tish undoshlari. Til-tish undoshlari (dental va alveolyar undoshlar) — tilning uchki qismi bilan tishlarning milki orasidagi to'siqda hosil bo'ladigan undoshlar.
Til oldi-tanglay undoshlari — til oldi qismining qattiq tanglay tomon ko‘tarilishidan hosil bo'lgan to'siqda yuzaga keladigan undoshlar.
Til o‘rta undoshi — tilning o'rta qismi bilan tanglay orasidagi to'siqda hosil bo'lgan «у» undoshi.
Sayoz til orqa undoshlari — k, g, r| (ng) fonemalari. Ular velar (qattiq) undoshlar sanaladi.
Chuqur til orqa undoshlari - q, g'. x fonemalari. Ular uvular (kichik til ishtirokida hosil bo'lgan) undoshlar sanaladi.