Glikozidlar

Mahsulot tayyorlash. Mahsulot sifatida bargi va mevasi tayyorlanadi. Bargni yig’ish uchun o’simlikni gullash va qisman meva hosil qilgan vaqtida uni yuqori qismi o’riladi, soya yerda quritiladi va yanchib yo’g’on, yog’ochlangan poya bo’laklaridan tozalanadi. Mevalari pishganda yig’iladi va ochiq havoda quritiladi.
Mahsulotning tashqi ko’rinishi. Bargli mahsulot juft path murakkab bargning butun yoki qisman maydalangan bargchalari, umumiy bandi hamda biroz poyaning ingichka, yog’ochlanmagan qismi va gullar aralashmasidan tashkil topgan. Bargchalar lansetsimon, o’tkir uchli, barg plastinkasi asimmetrik, tekis qirrali, mo’rt, kalta bandli bo’lib, uzunligi 1-3 sm, eni 0,41,2 sm (tor barg sano bargini uzunligi 2-6 sm, eni 0,6-2 sm). Bargchalarning ikkilamchi tomiri asosiy tomirdan o’tkir burchak hosil qilib chiqadi va uchi bilan birlashib, barg plastinkasi qirrasiga parallel yo’nalgan chiziq hosil qiladi. Mahsulot kuchsiz o’ziga xos hid va shilliq-achchiqroq mazaga ega.
Mevali mahsulot ke’ng oval shaklli, yalpoq, qalin, biroz egilgan, uzunligi 3-5 sm, eni 1,5-2,5 sm li, jigarrang-yashil dukkaklardan iborat. Urug’lari yalpoq, burchakli - yuraksimon, sarg’ish-yashil bo’lib, usti to’rsimon burishgan.
Kimyoviy tarkibi. O’tkir bargli sano bargida 6,17%, mevasida 2,70%, tor bargli sano bargida esa 3,77%, mevasida 4,6% gacha antratsen hosilalarining yig’indisi (sennozid A, sennozid B, sennozid C, sennozid D, rein, aloyemodin va boshqaiar) bo’ladi. Sano barglari tarkibida antratsen hosilalaridan tashqari, fia-vonoidlar hamda salitsilat va boshqa organik kislotalar va smolalar bor.
Mevasi tarkibida smola bo’lmaydi.
Ishlatilishi. Sano preparatlari surgi sifatida ishlatiladi. Barg tarkibidagi smolalar spirtda va qaynoq suvda eriydi, bu smolalar ichakni og’ritish xususiyatiga ega. Shuning uchun ham tayyorlangan damlamani sovitib, smola cho’kkanidan keyin filtrlash lozim. Ba’zan barg tarkibidagi smolani spirtda eritib, keyin dori turlari tayyorlanadi.