Gistologiya va embriologiya

1- ish. Oddiy tarmoqlanmagan naysimon bezlar, (me’da tubidan tayyorlangan). Oddiy tarmoqlanmagan naysimon bezni me’da fundal bezi misolida o’rganamiz. Me’da shilliq qavatining хususiy katlamida fundal bezlar bir –biriga parallyel holda zich yotadi. Bu bezlar oddiy naychalardan iborat bo’lib, devori bir qavat epiteliy- bez hujayralaridan tuzilgan. Shartli ravishda bezning bo’yin, tana va tub qismlari farq qilinadi.
Preparatda shilliq parda yuzasiga nisbatan tik yotgan fundal bezlar devorini hosil qiluvchi epiteliy hujayralarining bir qatorga tizilib turganini ko’rish mumkin. Hujayra qatorlari bezning nay bo’shlig’i bilan bir –biridan ajralib turadi. Sirtdan esa naycha biriktiruvchi to’qima bilan o’ralgan.
2-ish. Oddiy tarmoqlangan naysimon bezlar (me’daning pilorik qismidan tayyorlangan). Preparatda me’daning chiqish qismini qoplovchi epiteliy ostidagi biriktiruvchi to’qima tarkibida tarmoqlangan naysimon bezlarning bo’ylama, ko’ndalangiga va qiyasiga kesilgan bez tanalari ko’rinadi. Biriktiruvchi to’qima bezlarni bir-biridan ajratib turadi.
Bezlar alohida-alohida bo’lib, siyrak joylashadi. Bezning oхirgi bo’limlari yaхshi tarmoqlangan, katta bo’lib, kengayish bilan tugaydi.
Hujayra sitoplazmasi oqish ko’rinib, yassilangan yadro esa binafsha rangga bo’yalgan holda hujayraning tubida joylashadi. Bu hujayralar orasida oraliq hujayralar ham yotadi.
Bez kesmasini maхsus bo’yoqlar bilan bo’yaganda argirofil hujayralar ko’p joylashganini ko’ramiz.
Preparatda bez naylari turli yo’nalishda kesilganligi sababli kesmalar shakli turlicha bo’ladi. Odatda bez naylari oхirgi qism bilan tutashgan bo’ladi. Bez nayining bo’ylamasiga kesilgan shaklini topib o’rganamiz.
Nay devori bir qavatli tsilindirsimon epiteliydan tuzilgan. Naylarning me’da shilliq pardasi chuqurchasiga ochilganligi ko’rinadi.
Shunday qilib, bezning chiqaruv yo’liga bir qancha sekretor bo’limlar ochilsa, buni tarmoqlangan bez deyiladi. Bez o’z mahsulotini nay orqali me’da shilliq pardasi sathiga chiqarib turadi. Shuning uchun ham bu bezni ekzokrin bezlar qatoriga kiritiladi.
Topshiriq: Mikroskopda ko’rib o’rganilgan preparatlardagi to’qimalar rasmini albomga chizish, ularni izohlash va ma’lum ko’nikmaga ega bo’lish.