Gistologiya, stitologiya va

nurlarni hosil qiladi. Yuqorida tasvirlangan molekulyar qavat­
ning tangentsial chigalidan tashqari ichld donador va ganglionar 
qavatlar sathida m ielinli nerv tolalarining ikkita tangentsial 
qavatlari - tashqi va ichki tasmalar joylashgan. Chamasi, ushbu 
tasmalar afferent tolalarning oxirgi shoxchalaridan va po‘stloq- 
ning piramidasimon kabi hujayralarini aksonlarining kollateral- 
laridan hosil bo‘ladi. Gorizontai tolaiar po‘stloq neyronlari bilan 
sinaptik aloqalar hosil qilib, nerv impulsini po‘stloq bo‘ylab 
keng tarqalishini ta’minlaydi. Katta yarim sharlarning turli 
bo‘limlarida p o‘stloqning tuzilishi keskin farq qiladi, shu sababli 
uning hujayra tarkibi va tolaiar y o ‘nalishini mukammal o ‘rganish 
maxsus kursning vazifasi hisoblanadi. Katta yarim sharlar 
po‘stlog‘i trofik, himoya, tayanch va chegaralovchi vazifalam i 
bajaruvcbi baquvvat neyroglial apparatga ega..
Yegetativ nerv sistemasi
Vegetativ nerv sistem asi nerv sistem asining bir qismi bo‘lib, 
organizmning ovqat hazm qilish tizim i a’zolari hamda o ‘t 
y o ‘Harming motorikasi va sekretsiyasi, k o‘zning silliq mushak- 
lari tonusi, qon tomirlar tonusi va yurak faoliyati, bronxlar 
tonusi, qon bosirni, ter ajralishi, tana harorati, modda almashinuv 
jarayonlari va boshqa shu kabi visseral faoliyatlarini boshqaradi. 
Sanab o ‘tilgan faoiiyatlarga, odatda, odam o ‘z ihtiyori bilan 
ta’sir qila olmaydi. Shu sababli, mazkur sistema “avtonom” nerv 
sistemasi, deb ham yuritiladi. Keng tarqalganligiga qaramasdan,
329

---

“avtonom” termini unchalik to‘g ‘ri emas, chunki avtonom nerv 
sistemasining ko‘pchilik funksiyalari markaziy nerv sistemasi