Gimnastika (yakkakurash, koordinatsion va siklik sport turlari)

Dars vositalarini tanlash. Gimnastika mashg‘uloti mazmunini belgilovchi asosiy manba —bu davlat dasturidir. Biroq, mashg'ulot

o‘tkazishda bitta umumiy dasturda nazarga olish mumkin bo‘lma-gan sharoitlar uni uslubiy jihatdan yoritib berishni va ba’zi hollarda ayrim toldirishlar kiritishni taqozo etadi.

Har bir o‘quv-trenirovka jarayoni bosqichining (chorak, se~ mestr, trenirovka sikli va h.k.) yakuniy maqsadini belgilab olib, qisqa vaqt uchun vazifalami hamda ularga muvofiq bolgan vositalami aniqlash mumkin.
0 ‘rgatuvchi (trener) o‘quv darsida shug‘ullanuvchilami amaliy va sof sport mashqlarining oqilona bajarilishi uslublariga o‘rgatadi.
Har qanday gimnastika mashqini o‘rgatish imkoniyatini ta’minlaydigan eng muhim shartlardan biri —shug‘ullanuvchining jismoniy sifatlari rivojlanish darajasining o‘rganilayotgan mashq qiyinchiligiga muvofiqligidir. Demak, gimnastika bo‘yicha o‘quv darsi tarkibiga maxsus jismoniy tayyorgarlikni ta’minlaydigan mashqlar kirishi zarur.
Gimnastika bilan shug‘ullanuvchi, kuch va egiluvchanlik kabi jismoniy sifatlardan tashqari, o‘z harakatlarini uning yo'nalishi, amplitudasi, vaqti, mushak kuchlanishlari darajasiga ko‘ra tabaqa-lashtira olishi, ya’ni o‘z harakatlarini boshqara bilishi lozim. Shu-ning uchun bunday ko‘nikmalami shakllantirishga yordam bera-digan mashqlar gimnastika damning tarkibiy qismi bo‘lishi kerak.
Shunday qilib, gimnastika bo‘yicha o‘quv darsining asosiy vositalari quyidagilardan iborat:
Shug4ullanuvchilarning maxsus jismoniy tayyorgarligini ta’minlaydigan mashqlar.
Shug‘ullanuvchilarni muvaffaqiyatli o‘rgatishga yordam beradigan yaqinlashtimvchi va maxsus qo‘shimcha mashqlar.
Shug‘ullanuvchilarning koordinatsion imkoniyatlarini oshi-radigan turli xil gimnastika mashqlari.
Davlat dasturida ko‘zda tutilgan, shug‘ullanuvchilar kontin-gentiga muvofiq bolgan mashqlar.
Mashqlarning me’yorlanishi. Shug‘ullanuvchilar darsda oladigan yuklamalar o‘lchami bajariladigan mashqlarning murak-kabligi hamda ularning takrorlanish soni bilan aniqlanadi. 0 ‘z navbatida, bir xil mashqning murakkabligi doimiy kattalik hisoblan-maydi. U shug'ullanuvchilar jismoniy sifatlarining rivojlanish

darajasi, harakat malakasining egallanish darajasi, shuningdek, mashqlaming bajarilish sur’atiga qarab o‘zgarishi mumkin.

Shunday qilib, mashqlarni takrorlash soni, bajarilish murak­ kab Jigi va sur’ati yuklama hajmi hamda shiddati oMchami bo‘lib xizmat qiladi.
Gimnastika darslarida yuklamani to‘g‘ri taqsimlashning asosiy shartlaridan biri — bu uni asta-sekin oshirib borishdir. Inson organizmi katta yuklamani nisbatan yengil ko‘tarishi mumkin. Biroq, buning uchun birmuncha yengil jismoniy mashqlarni bajarish yo‘li orqali (keyinchalik ularning shiddati asta-sekin oshiriladi) organizmni bunday yuklamaga oldindan tayyorlash lozim bo‘ladi.