Gidrotexnika

T elfer k on struk siyasi.
'/ / / A / Z / y
V / / / / / / / / }
3.22-rasm.
Q attiq tortq ich li k o'tarish
m exanizm lari:
a —
v in tli; 
b —
g id rav lik ; 
1 —
v in t e rk in
u c h i jo y la s h tirila d ig a n jo y ; 
2 —
z a tv o r 
h o la tin i b e lg ilo v ch i k o 'r s a tk ic h ; 
3
— yuk 
k o 'ta r u v c h i re d u k to r; 
4 —
q o 'l b ila n
k o 'ta r is h tu tq ic h i; 5 — y u k k o 'ta r u v c h i 
v in t; 6 -v in tn i z a tv o rg a u lo v ch i ilgak.
3 . 2 . 4 . Z a tv o rla rn i m e x a n iz m la r bilan b irla s h tir is h
M ex a n iz m la r, tortuvchi o rg a n la r (tros, zanjir, s h to k , vint, reyka)ning 
ilgarilanma harakatini t a ’minlaydi. T ortuvchi o rg an lam i zatvorlarning (yassi, 
s h a n d o r , vertikal silindrik) ilgarilanm a harakatiga ulanishi b lo k la r tizim i 
orqali silindrik sh a rn irla r y o r d a m id a birlashtiriladi 
(3 .2 3 -a
rasm ). Ilgaklar 
tu gunini zatvorga ulash c hetd ag i ta y a n c h u stu n la r yoki vertikal d iafragm alar 
bilan birgalikda olib boriladi. A gar to rtish nuqtasi suv s a th id a n c h u q u r
joylashgan yoki m e x a n iz m la r o T n a tila d ig a n jo y d a n pastd a boMsa, gidravlik 
k o ‘targich shtoklari z a tv o r bilan p o ’lat zanjirlar orqali birlashtiriladi (3.23- 
b
rasm).
G idravlik k o 'ta rg ic h la rd a sh ta n g a la rn in g q o ’llanilishi ishlab chiq arish
b o ’y ic h a m u ra k k a b va q i m m a t b o ’lgan s h to k la r uzu n lig in i qisqartirishi 
m u m k in .
T o r t u v c h i o r g a n l a m i a y la n is h o rq a li siljiydigan va d u m a l a y d i g a n z a t ­
v o rla rg a ( s e g m e n tli, k la p a n li, v alikli, diskli, b u r ilu v c h i silin d rli, t o ’liq 
a y l a n u v c h i ) va ikki ta b a q a li d a r v o z a la rg a u lash ilg a r ila n m a h a r a k a t n i
a y l a n m a h a r a k a tg a o ’z g a r tir a d ig a n k i n e m a t i k s x e m a l a r b ila n q u y id a g i 
m o s l a m a l a r y o r d a m i d a a m a l g a o s h i r i l a d i : 1) e g i l u v c h a n t o r t q i c h l i
( a r q o n l a r yoki p la stin k ali za n jir), z a tv o r s ilin d r yuzasi yoki u n i n g flansida 
o ’ra lg a n ( 3 . 2 4 - a ra s m ) u n c h a k a tta b o ’lm a g a n s e g m e n tli v alikli, t o ’liq 
b u r a l u v c h i z a tv o rla r. B u n d a y t o r t q i c h l i s e g m e n tli z a tv o r la r n i m e x a n i z m
o ’m a t i l g a n s a th g a c h a k o ’ta rish m u m k i n ; 2) e g ilu v c h a n t o r t q i c h l i , fa z o d a
o ’z i n i n g ( a ) b u rc h a g in i m e x a n iz m va zatvorga n isb a ta n o ’zgartiradigan
2 0 0

---

a)
H
H
5 
2
3.23-rasm.