Geterohalqali birikmalar metobolitlar va dorivor moddalar sifatida. Tayyorladi: Aziza sharafova

Geterohalqali birikmalar metobolitlar va dorivor moddalar sifatida.

Tayyorladi: Aziza sharafova

Reja:

• Aminospirtlarning tibbiyotda qo’llanilishi.
• Gidroksikislotalarning tibbiyotda qo’llanilishi.

Aminospirtlarning eng oddiy vakili 2-aminoetanol(Kolamin)dir. Kolamin fermenti tibbiyotda alergiyaga qarshi va uyqu keltiruvchi dorivor modda –dimedrol molekulasi tarkibiga kiradi

Kolamin va uning N-metallangan hosilasi xolin organism to’qimalarida uchraydi va hujayra membranalari tuzilishida qatnashadi. Kolamin xolin

Tirik organizmda xolin metobolitik jarayonlarda ishtirok etuvchi betain ioniga aylanadi, atsetilkoferment A yordamida atsetillanib nerv to’qimalarda nerv impulslarini otkazishda ishtirok etadigan(neyro-mediator) atsetilxolinga aylanadi betain

Xolin- murakkab lipidlarning tuzilish birligi , u odam organizmida yog’ almashinuvini boshqaradi. Organizmdagi metillash jarayonida metil guruhlarini beradi. Xolinning bir necha hosilalari tibbiyotda qo’llaniladi.

Atsetilxolin –kichik konsentratsiyalarda faol ta’sir etuvchi, asab to’qimalarida asab qo’zg’alishini uzatuvchi keng tarqalgan mediator (vositachi)dir. Tibbiyotda tarkibida xolin saqlovchi quyidagi dorivor moddalar qo’llaniladi. Atsetilxolinxlorid tibbiyotda qon tomirlarni kengaytiruvhci vosita sifatida keng qo’llaniladi

Sukstinilxolinyodid(ditinil-xolinning kahrabo kislota bilan hosil qilganmurakkab efiri)- mushaklar tarangligini kamaytiruvchi xossasiga ega.

Xolinning ichki molelulyar degidratlanish mahsuloti neyrin (trimetilvinilammoniy)oqsillarning chirishi natijasida hosil bo’ladi. U o’ta zaharli birikmadir. Neyrin- asab to’qimalarida bo’ladi , kuchli zahar, murda zaharlariga kiradi

Adrenalin-yurak faoliyati va karbon suvlar(uglevodlar)almashinuvini boshqarishda ishtirok etadi. Fiziologik stress holatlarda qonga ajralib chiqadi(qo’rquv garmoni)va qon bosimini oshiradi.

Gamma gidroksimoy kislotalar(GOMK)-narkoz uchun ideal vosita, og’riqsizlantiruvchi , uxlatuvchi ta’sirga ega. Gamma gidroksimoy kislotaning natriyli tuzi narkoz sifatida ishlatiladi.

Limon kislota

• Limon kislota tibbiyotda qonni uzoq vaqt saqlashda hamda ishqorlar bilan zaharlanganda zaharni kesuvchi modda sifatida ishlatiladi. Limon kislota qon bosimini tushiradi.

E’TIBORINGIZ UCHUN RAHMAT !