Gerontologiya va um um iy geriatriya

Surunkali xoletsistit
Q ariyalarda a n ch a alohidalik bilan o ‘tadigan kasallikdan biri- 
surunkali xoletsistitdir. H am m am izga m a’lum ki, ushbu kasallik 
h am m a ’lum infeksion agent bilan chaqiriladi. Surunkali xoletsistit 
to sh h va toshsiz b o ‘lishi m um kin. U shbu dard ko‘pincha boshqa 
osh q o zo n ichak kasalliklari fonida borib, juda ham yiringlash 
jarayo nig a moyil b o ‘ladi (em piem a).
Asosiy sabablar va etiologik ta ’sirlar ko‘proq 55—65 yoshlarda 
toshsiz xoletsistit uchraydi. Asosan sabablar streplokokk yoki 
stafilakokk q o ‘zg‘atuvchilari b o ‘ladi. U lar qon, limfa orqali, 
b a ’zan pastki organlar infeksiyasidan yuqoriga o ‘tishi m um kin. 
Y ana kasallik q o ‘zg‘alishi uchun oshqozon ichak yara kasalligi, 
sem izlik, ovqatni n o to ‘g‘ri iste’mol qilish, har xil allergik holatlar 
ham sabab b o ‘lishi m um kin. Bular ham m asi o ‘t qop faoliyatini 
pasaytiradi: itarilishi buziladi, o ‘t kislotalari 12 barm oqli ichakka 
o 'tish g a qiynalib qoladi, xolesterin toshlari yig‘ilib qolishi m um kin 
va jigarda ishlab chiqariladigan o ‘t ham dim lanib qolishi m um kin 
(N .A .Skuya 1981-yil).
38

---

M orfologik o 'zgarishlar asosan o ‘t qop devorida shamollash 
alom atlari bo 'lib , qizarib, fibroz o ‘choqlar hosil qilishiga sabab 
bo‘ladi. K o 'p in ch a nerv sistem asi va qon tom ir sistem asida ham 
o'zgarishlar bo'lishi m um kin.
Klinik belgilari - an cha uzoq, yilma yil q o ‘zish bilan boradi. 
Asosiy belgisi og'riq — o 'n g qovurg'a ostida, b a’zan epigastral 
zonada ham og'riq bo'lishi m um kin, ayniqsa og'riq yog'li ovqatlar 
iste’m olidan keyin bo'ladi.
Keyingi doim iy b o 'lm ag an klinik belgilarga b a ’zan isitma 
k o 'tarilish i, ko'ngil aynishi, zarda b o 'lish kabilar boMishi m um kin. 
Bu hollar yillar davom ida kelayotgan su ain k ali gastritdan, 
y o ‘g ‘on ichak faolligi buzilishidan boMishi m um kin. Y ana k o ‘zga 
ko‘ringan belgilardan sarg‘ayish, teri qichishi b o ‘lishi m um kin. 
Q ariyani u m um iy ko 'rilgan d a (obyektiv) quyidagi belgilar 
nam oyon b o'ladi:
1. “ Puzir" nuqtasida og'riq.
2. U shbu yer bosilganda (nafas jarayonida) og'riq kuchayishi 
(Kera belgisi).
3. O vng qovurg'a ostiga urilganda og'riq sezish (G rekov O rtner 
belgisi).
4. Q orinni ichiga tortib, nafas olish jarayonida o 't qop 
proeksiyasiga bosganda og'riq (M erfi belgisi).
5. T o 'sh suyagi pastiga qattiq bosilganda og'riq sezish (Pekarskiy 
belgisi).
6. X oledoxo-pankreatik zonada og'riq (Shoffar belgisi),(U ZI 
paytida qilinadi).
7. Musbat frenikus sim ptom i (M yusse-Giorgiyevskiy belgisi).
8. Quyosh o'ram iga bosilganda og'riq.
9. IV ko'krak o'sm asi boshlangandagi og'riq (U Z I tekshiruvi 
jarayonida).
10. Ensa bo'lagining trapetsiyasim on mushagiga birikkan 
yeriga bosilganda og'riq (Ionosh belgisi).
Ushbu belgilar faqat xoletsistit kasalligiga xos b o ‘lib, uni 
qilabilish zam r, ular ham masi individual hisoblanadi.
39

---