Geografiyasi

 
 
Reja: 
9.1.Iqtisodiy geografiya inson geografiyasining asosiy tarmoqlari sifatida. 
9.2.Xo’jalik tarmoqlari haqida tushuncha, ularning klassifikatsiyasi. 
9.3.Iqtisodiy geografiyaning tuzilishi. 
9.4.Sanoat, qishloq xo’jaligi va transport geografiyalari. 
9.5.Iqtisodiy aloqalar geografiyasi. Xalqaro turizm. 
Tayanch  so’z  va  iboralar:  iqtisodiyot  tarmoqlari,  sanoat,  sanoat  punkti, 
sanoat  tuguni,  sanoat  rayonni,  qishloq  xo’jaligi,  ekstensiv,  intensiv,transport, 
transport tuguni, iqtisodiy aloqalar, integratsiya, eksport, imrort. 
Vatanimizni milliy va siyosiy mustaqilligini mustahkamlash ko’p jihatlardan 
uning barcha tashqi va ichki imkoniyatlaridan foydalanishni talab etadi. Davlatimiz 
joylashgan  hududga,  umuman  O’rta  Osiyoga  70  yil  davomida  xom  ashyo  baza 
sifatida  e’tibor  qaralganligi  sababli,  bu  mintaqadagi  mamlakatlarni  barchasi  bir 
tomonlama  rivojlandi.  Qayta  ishlovchi  zavodlar  o’rnini  ham  qishloq  xo’jaligi 
egallagan  edi.  Hozirgi  paytda  O’zbekistonning  asosiy  maqsadi  dunyo 
hamjamiyatida o’z mavqeiga erishish, iqtisodiyotni rivojlantirishdan iborat. 
O’zbekiston  iqtisodiyoti  industrial-agrar  ko’rinishiga  ega  bo’lib,  bozor 
iqtisodiyotiga  o’tish  sharoitida  iqtisodiyot  tarmoqlarini  jadal  rivojlantirishga  katta 
e’tibor berilmokda. Jumladan: 
  yoqilg’i-energetika  kompleksining  ildam  su’ratlar  bilan  rivojlanishini 
taьminlash, neft va tabiiy gaz qazib chiqarish hamda ularni qayta ishlash xajmlarini 
oshirib borish, Shuning hisobiga respublikaning energetika mustaqilligiga erishish; 
  tovarlarni  chetdan  keltirish  o’rniga  o’zimizda  ishlab  chiqaruvchi 
korxonalarni  rivojlantirish  asosida,  boshqa  mintaqalardan  keltiriladigan  xalq 
xo’jaligini  va  aholi  turmushini  ta’minlaydigan  mahsulot  turlariga  respublikaning 
qaramligini kamaytirish choralarini ko’rish; 
  qishloq  xo’jalik  mahsulotining  eng  muhim  turlarini  yanada  to’la  qayta 
ishlash, yengil va mahalliy sanoatning turli tarmoq va korxonalarini rivojlantirish; 
  eng  muhim  ist’emol  mollarini  ishlab  chiqaradigan  tarmoqlarni  jadal 
rivojlantirish  tayyorlanayotgan  mahsulot  turini,  sifatini  yaxshilash,  osh  tuzi,  spirt, 
gugurt  va  kamyob  tovarlarni  ishlab  chiqaruvchi  yangi  korxonalarni  bunyod  etish 
qishloq xo’jaligidagi islohotlarning eng muhim bug’ini deb belgilangan. 
Ishlab  chiqaruvchi  kuchlarning  rivojlanishida  ularning  to’g’ri  joylashtirish 
ham  katta  rol  o’ynaydi.  Bunda  asosan  ekologiya  bilan  “hisoblashish”  ga  to’g’ri 
keladi,  zotan  vujudga  kelgan  vaziyat  buni  qatiylik  bilan  sanoat  korxonalarining 
ishlashi  shu    nuqtai  nazardan  to’xtatilganligi  bejiz  emas.  Hozirda  AQSh, 
Yevropaning  ko’p  mamlakatlaridagi shunday  korxonalar  o’z  faoliyatlarini boshqa 
–  aholisi  kam  yoki  kuchsiz  rivojlangan  Afrika,  Lotin  Amerikasi,  Osiyo 
mamlakatlarida davom ettirmoqdalar.