Гeoгрaфия

жылу электр орталығы (ЖЭО)
деп аталады.
Оларда электр энергия өндіру үдерісінде пайда болған жылы су-
дан жылыжайларды, ғимараттарды жылытуға және басқа өндіріс 
қажеттіліктерінде пайдаланылады. Бiрақ жылы су 20 км-ден ұзақ 
қашықтықта суып қалады. Сол үшін ЖЭС-тер ірі кәсiпорындардың 
маңында және ірі қалаларда ғана құрылады. Өзбекстанда Ферғана, 
Мүбәрак және Ташкент ЖЭС-тері бар. 
Жанармай
JES
Тұтынушы
Жанармай
JES Тұтынушы
30-сурет. 
Tалимаржан ЖЭС.
(
Дәлелдеп бер
Неге солай
)
http://eduportal.uz

---

42
Гидроэлектростанцияларда
(ГЭС) энергия өндіру табиғи су ағысының 
күшiне негiзделедi. ГЭС-тер өндірген энергияның өзіндік құны арзан болады 
(қуаты тең болған ГЭС-тердегiден 4 есе арзан). Тау өзендерiнде құрылған 
ГЭС-терде ең арзан электр энергия өндірілуде.
Өзбекстанда су қуаты көздерінің болғандығы және қазіргі уақытта жылу 
электр станциясында пайдалануға отын болмағандықтан бастапқыда негiзiнен 
ГЭС-тер құрылған. Мемлекетiмiзде бірінші ГЭС 1926 жылы Бозсу каналында 
құрылды. Кейiннен құрылған Хишрав, Түйемойын, Фархад, Хожакент ГЭС-
терi мемлекет өнеркәсiбінiң дамуында аса маңызды орны бар. Өзбекстанда ГЭС 
құрумен қатар электр энергияны өндіру, жерлердi суару, шаруашылықтарды 
сумен қамтамасыз ету, балық өсіруді дамыту мүмкiндiктері жасалады.
Ағысы қатты өзендерде ГЭС-тердi бiр-бiрiне жақын құруға болады. 
Нәтижеде Шыршық–Бозсу энергетика ғимаратындағы сияқты ГЭС-тер каска-
ды (сатысы) қалыптасады. Бұл каскад ГЭС-тердiң санына (19) қарай дүние 
жүзiнде жетекшi орындардың бiрiнде тұрады (31-сурет). 
Өзбекстандағы ірі жылу электростанциялар мен гидро-
электростанциялардың 
жалпы саны 37-ні
құрайды. Электр 
станцияларда жылына 60 млрд. кВт сағат төңірегінде электр энергия 
өндіріліп жатыр (32-сурет).