Geografiya 10 sinf 2017. indd

4-jadval
 
Jamiyatning  tabiatga  ta’sirini  ortib  borishi 
Tabiiy 
muhitning 
tarkibiy qismlari 
Jamiyatning tabiatga ta’siri
Ibtidoiy 
jamoa davri
Qishloq 
xo
‘ja
lik inqi-
lobi davri
Sanoat inqilo-
bi bosqichi
Fan-texnika 
inqilobi davri
Ekologik 
munosabat 
davri
Tog‘ jinslari
1
2
3
5
Relyef
1
2
4
5
Tuproq
1
3
4
5
O‘simlik
1
2
3
4
5
Hayvonlar
1
2
3
5
5
Havo (iqlim)
1
3
3
5
Suv
1
3
4
5
Geotizimlar
1
1
3
4
5
Jadvalda ta’sir darajasi: 1 – kuchsiz; 2 – kuchliroq; 3 – kuchli; 4 – juda kuchli, 
lekin tejamkor; 5 – o‘ta kuchli va qayta tiklash, muhofaza qilish. 
5. Ekologik munosabatlar davri – 
jamiyatning sog‘lom va ekologik 
toza atrof-muhitni iqtisodiy o‘sish bilan teng darajada qadrlanishga asos-
langan  hayot  tarzi.  Bu  davrning  belgilari  ayrim  rivojlangan  davlatlarda 
kuzatilib,  insonni  biologik  va  ijtimoiy  organizm  sifatida  saqlab  qolish 
hamda uning atrof tabiiy muhitini ekologik xavfsiz holda saqlash maqsa-
dida muhofaza qilish asosiy vazifaga olib chiqilgan, resurslarning qayta 
tiklanishi jamiyat hisobidan amalga oshirilmoqda, ekologik qonunchilik 
yanada  takomillashgan,  tabiatga  yetkazilgan  zararni  qoplashda  har  bir 
geotizimning  geo ekologik  vaziyati  hisobga  olinib,  tabaqalashgan  holda 
belgilanadi,  «ekologik  madaniyat  inqilobi»  yuzaga  kelmoqda.  Umumiy 
qilib aytganda, bu bosqich jamiyat va tabiat o‘zaro uyg‘un rivojlanishda 
bo‘ladigan davr hisoblanadi.
Tabiat,  jamiyat,  tabiiy  resurslar,  geografi k  muhit,  tabiiy  muhit,  texnogen  muhit, 
atrof-muhit, qishloq xo‘jaligi, sanoat inqilobi, fan-texnika inqilobi, tabiatga ta’sir.
1. Qaysi bosqichda inson tabiatni o‘zgartirmasdan, unga moslashgan?
2. Sanoat inqilobi qachon sodir bo‘ldi?
3. Qaysi bosqichda ekologik muvozanat buzila boshladi?
4. Sanoat va fan-texnika inqilobi bosqichlarini taqqoslang.

---

45