Geo iqtisod 9-uzb-5-2013. indd

elektroenergetika, 
o‘rmon, yog‘ochni qayta ishlash va selluloza-qog‘oz, transport va qishloq 
xo‘jaligi mashinasozligi, rangli va qora metallurgiya, kimyo
va
neft-kimyo, 
oziq-ovqat 
(un tortish, go‘sht, baliq-konserva va b.) 
va
yengil
(to‘qimachilik, 
teri-poyabzal va tikuvchilik) sanoat tarmoqlari yuqori darajada rivojlangan.
Qishloq xo‘jaligi va chorvachilik yuqori darajada mexanizatsiyalashgan va 
ixtisoslashgan. Mamlakatda transportning barcha turlari yaxshi rivojlangan.
Amaliy ish
1. Yozuvsiz xaritaga Kanadaning tabiiy xaritasini tushirib, tahlil qiling.
2. Kanadaning iqtisodiy xaritasini tavsiflang.
Savol va topshiriqlar
1. Nima uchun Kanada «Sakkizlik davlatlari» qatoriga qo‘shilgan?
2. Kanada aholisining hududiy joylashishiga xos xususiyatlarni belgilang.
3. Mamlakat dehqonchiligi va chorvachiligida qaysi tarmoqlar xalqaro ixtisoslashuv
tarmoqlari hisoblanadi?
11-mavzu. Janubiy Amerika, Karib dengizi va 
Atlantika okeani havzasi mamlakatlari
65-§. Janubiy Amerika, Karib dengizi va Atlantika okeani havzasi 
mamlakatlarining umumiy tavsifi
Tayanch iboralar
Janubiy Amerika, Amazoniya, And mamlakatlari, Karib havzasi, Katta Antil, 
Kichik Antil, banan, kofe, shakarqamish.
Panama davlatidan janubda joylashgan barcha davlatlar hamda Karib va 
Atlantika havzasi mamlakatlari Janubiy Amerika, Karib dengizi va Atlantika 

---

189
okeani havzasi mamlakatlari deb ataladi. Ma’lumki, Amerika qit’asi kashf 
etilganidan so‘ng, ko‘p o‘tmay, Janubiy Amerika, asosan, Ispaniya va Portuga-
liya tomonidan bosib olingan va mustamlakalarga aylantirilgan edi.
XIX asr davomida Janubiy Amerikadagi ko‘pchilik davlatlar o‘z musta-
qilliklarini qo‘lga kiritdilar. So‘nggi mustamlakalar XX asrning 60 –70-yillariga 
kelib ozodlikka erishdilar (Gvianadan boshqa). Endilikda bu mintaqada 12 ta 
mustaqil davlat va 1 ta (Gviana) mustamlaka mavjud. Karib va Atlantika hav-
zasida esa mamlakatlarning umumiy soni 27 ta.
Janubiy Amerika, Karib va Atlantika havzasi mamlakatlari umumjahon 
geografik mehnat taqsimotida alohida o‘rin tutadi. Bu mintaqa mamlakatlari, 
rivojlangan va rivojlanayotgan davlatlar qatorida joylashgan.
Janubiy Amerikada 
3 subregion
ajralib turadi: Amazonka va La-Plata 
tekisliklari; And mamlakatlari; Karib havzasi va Atlantika okeanida joylashgan 
mamlakatlar. Mintaqaning umumiy maydoni 18,0 mln. km
2
bo‘lib, unda 451 mln. 
kishidan ziyod aholi yashaydi. Shundan 17,8 mln. km
2
maydon va 401,3 mln. ga 
teng aholi Janubiy Amerika materigiga to‘g‘ri keladi.