Genlarning o‘zaro va ko‘p tomonlama ta’sirida belgilarning irsiylanishi Reja

Mavzu: Duragaylarda belgilar ajralishining sabablari

Reja:

1. Gametalarning sofligi nazariyasi.

2. Tahliliy chatishtirish (bekkross) va uning mohiyati.

3. To‘liqsiz dominantlik hodisasi.

Tayanch so’zlar: Dominant, retsessiv, bir xillilik qonuni, ajralish yoki xilma-xillik qonuni

Gametalar sofligi nazariyasi. Mendel organizmning har bir hujayrasi 2 tadan irsiy omilni\genlarni\ o‘zida tutadi deb taxmin qilgan edi. Bu ikki omilning biri otadan, ikkinchisi esa onadan o‘tadi. Duragaylarda \Aa\ dominant gen ham retsessiv gen ham bo‘ladi. Bu genlar duragaylarda aralashib ketmaydi, yo‘qolib qolmaydi, o‘zgarmaydi, balki sof holda saqlanadi. Lekin fenotipda faqat dominant genning belgisi yuzaga chiqadi.

Jinsiy ko‘payishda avlodlar orasidagi aloqa jinsiy hujayralar orqali amalga oshiriladi.SHuning uchun Mendel har bir gameta bir juft irsiy faktordan, faqat bittasini o‘zida tutadi deb taxmin qilgan edi. Urug‘lanishda bu ikkala gameta qo‘shilganda xromosomalarning diploid to‘plami tiklanadi.Agar zigotada 2ta retsessiv genlar \aa\ bo‘lsa, retsessiv belgili organizm rivojlanadi.Agar zigotada hech bo‘lmasa bitta dominant gen /AA, Aa\ bo‘lsa, dominant belgili organizm rivojla nadi.Mendel bulardan xulosa chiqarib, gametalar sofligi nazariyasini taklif qildi. Bu nazariya quyida gicha ta’riflanadi:_”jinsiy hujayralarning hosil bo‘lishida \meyozda\, har birgametaga bir juft allel genlarning faqat bittasi tushadi.”

Keyingi tadqiqotlarda Mendelning bu nazariyasi to‘liq tasdiqlandi va u hozir gametalar sofligi qonuni deb ataladi.