Gen kasalliklari

15- mavzu. Nikohlar tiplari va ularning tibbiy-genetik tomonlari 

11 

 

 

o‘zgarish boTmaganligi uchun tashqi muhit hisobiga 

fenotipda paydo boTgan o‘zgarish nasldan-naslga 

berilmaydi. Masalan, onada boclgan yuqumli kasallik 

bolada har xil irsiy kasalliklarga o‘xshash boTgan 

o’zgarishning sodir bo’lishiga olib kelishi mumkin. Chunki 

ona organizmi embrionning o’sishi uchun muhit 

hisoblanadi. Ixnokopiyaning bo’lishi ayrim kasalliklarga 

tashxis qo’yishda qiyinchilik tug’diradi. Tug’ilgan bolada 

ko’z gavharining tiniq bo’lmasligi retsessiv irsiy kasallik 

boTishi ham qizamiq kasalligining oqibati yoki onaning 

homilador paytida ionlashtiruvchi nurlar olganligi oqibati 

bo’lishi ham mumkin. Qizamiq kasalligi natijasida hosil 

bo’lgan karlik (eshitmaslik) irsiy bo’lgan karlik kasalligiga 

o’xshash bo’ladi. 

I.

 

Nikoh tiplari va ularning tibbiy-genetik tomonlari.

 

Odamlarda,  populatsiyalarda  allellar  tarkibi,  ularning 

uchrash  tezliklari  (chastotalari)  ko*p  jihatdan  nikoh 

tiplariga  bog'liq.  Shuning  uchun  ham  nikoh  tiplarini, 

ularning  tibbiy-genetik  oqibatlarini  o'rganish  katta  amaliy 

ahamiyatga ega. 

Nikoh tiplari ikki guruhga ajratiladi: 

1. Tanlovsiz. 2. Tanlovli. 

Tanlovsiz  nikohga

  paniniksiya  kiradi.  Panmiksiya 

(yunoncha  mixis  —  aralash)  bar  xil  gcnotipli  shaxslarning 

o‘zaro erkin nikoh qurishi. 

Tanlovli  nikohlar:  1.  Aulbriding

  bcgonalar  orasidagi 

nikohlar. 

2.

 

Musbat  assortativ  nikohlar  —

  ayrim  belgilari  bilan 

o‘xshash bo‘lgan shaxslar orasidagi quriladi (kar-soqovlar, 

pakana bo'ylilar, novcha bo'ylilar, aqli zaif shaxslar orasida 

---