Gen kasalliklari

15- mavzu. Nikohlar tiplari va ularning tibbiy-genetik tomonlari 

9 

 

 

Gemofiliya bilan tugdlgan bolaning kindigi kesilganda qon 

ketishi to‘xtamasdan bola halok bodishi mumkin. Qon 

ketishining to‘xtamasligi ozgina jarohatlangan ichki 

organlarda ham yuz beradi. 

Gemofiliya kasalligi, odatda, faqat erkaklarda uchraydi, 

chunki bu kasallikni keltirib chiqaruvchi retsessiv mutant 

gen X- xromosomada joylashgan bodib, Y- xromosomada 

bu gen uchramaydi. Gemofiliya kasalligi bilan og‘rigan ota 

o‘zining gemofiliyani yuzaga chiqaruvchi mutant geni 

bodgan X- xromosomasini qiziga beradi. Ammo bu X- 

xromosomani olgan qiz gemofiliya bilan oghimaydi, chunki 

unda shu genning dominant alleli bodib (XH), 

geterozigotali organizmda 

(XHX) dominant gen belgisi yuzaga chiqadi. Ammo bu qiz 

kasal bo’lmasa-da, shu kasallikni tashuvchi hisoblanadi. 

Tashuvchi ona endi o‘zidagi gemofiliya kasalligi genini o‘z 

o‘gdllariga o’tkazadi. Gemofiliya kasalligi aholi orasida 1 : 

5 000 nisbatda uchraydi.