Gazning zichligi. Gazning issiqlik berish qobiliyati

я,*= q.,2 /2 (12.29)
ya’ni, bitta ekran mavjud bo'lganda 1 jismdan 2 jismga nurlanish oqimi 2 marta kamayadi. n ta ekranlar mavjud bo'lganda nurlanish oqimi (л+l) martaga kamayadi.


178
1 2 . 3 . G a z l a r d a n u r l a n i s h

Turli xil gazlar nurlanish energiyani chiqarish va yutish qobili- yatlari bir xil bo'lmaydi. Tajribalar ko'rsatishicha bir va ikki atomli simmetrik molekulali gazlar ( 0 2, N2 va boshqalar) nisbatan past haroratlarda amalda nurlanmaydi, nuriy energiya yutmaydi va ulami shaffof deb hisoblash mumkin bo'ladi. Uch va uchdan ortiq atomli gazlar (C 0 2, N 20 , S 0 2, NH3 va boshqalar) energiya yutish va nurlanish bo'yicha katta imkoniyatga ega.

Gazning yutish qobiliyati uning tabiatiga, haroratiga, zichligiga va tushayotgan nurlanish spektrial tavsifiga bog'liq. Gazlar tabiatdagi qattiq (quyqa, chang va boshqalar) yoki suyuq zarralar gazning nurlanish va qaytarish qobiliyatiga ta’sirini ko'rsatadi, bu jismlar qattiq shaffof bo'lmagan jismlardan farqliroq hajmiy xarakterga ega bo'ladi va yupqa sirt qatlamli nuriy energiya chiqaradi.
Gazning nurlanishi oqimi zichligi quyidagi tenglamadan aniq­ lanadi:
E = co( r g /100)4. (12.30)
Bunda: eg — gazning qoralik darajasi; Г — gaz harorati, K.
Amaliy masalalar hisoblash uchun gaz va jism (devor) sirti orasidagi nurlanish issiqlik almashinish jarayoni muhim hisoblanadi. Natijaviy nurlanish oqimi zichligi ushbu formuladan aniqlanadi:
9a = W o K r . / 10°) 4 - ( T* / 10°)41- ( 12 31>
Bunda: e6 = 1 / [ \ / e - A%( 1/ ей - 1)] — devoming samarali qoralik darajasi;
= К - W / / [1 - (7; / TgY} ; - devor qoralik darajasi.
Gazlar qoralik darajasining parsial bosim va gaz qatlami qalinligi Sg ga bog'liqligi iisiqlik almashinish nazariyasi bo'yicha ma’lumot- noma adabiyotlarda keltirilgan.

1 2 .4 . Q ishloq xo'jaligi ishlab chiqarishi binolarida nurlanish issiqlik alm ashinish

Bino ichki havosi, asosan, ikki atomli gazlardan tashkil topgan bo'lib, nurlanish oqimi uchun diatermik deb hisoblash mumkin. Havo tarkibida ko'p atomli gazlar (suv bug'lari, uglerod dioksidi, ammiak va boshqalar) oshishi mobaynida havoning nurga shaffoflik xususiyati buziladi. Qishloq xo'jaligi binolari muhitiga xos bo'lgan