Gazlar molekulyar kinetik nazariyasi doir masalalar yechish

10- jadval

u		u		u
0 0.1 0.2 0,3 0.4 0,5 0,6 0.7 0,8	0 0,02 0,09 0,18 0,31 0,44 0.57 0,68 0,76	0.9 1,0 1.1 1.2 1.3 1,4 1,5 1.6 1.7	0,81 0,83 0,82 0,78 0.71 0,63 0,54 0,46 0.36	1,8 1.9 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5	0,29 0,22 0,16 0,12 0,09 0,06 0,04 0,03

Molekulalarning o`rtacha arifmetik tezligi

.
Ko`pchilik hollarda tezligi, berilgan i tezlikning qiymatidan ortik,
bo`lgan molekulalarning N_x sonini bilish muhim.
11-jadvalda N_x/N ning qiymati berilgan, bunda N-molekulalarning umumny soni.
11- jadval

i	Nx / N	i	Nx / N
0	1.000	0.8	0,734
0,2	0,994	1.0	0,572
0.4	0,957	1,25	0,374
0,5	0,918	1,6	0,213
0,6	0,868	2,0	0,046
0,7	0,806	2,5	0,0057

Barometrik formula gaz bosimining og`irlik kuchi maydonida balandlikka qarab kamayishini ifodalaydi:

.
bunda p— gazning h balaidlikdagi bosimi, r₀— gazning h = 0 balaidlikdagi bosimi, g =9, 80665 m/s²— og`irlik kuchining tezlanishi. Bu formula taqribiydir, chunki balandliklarning farqi katta bo`lganda T temperaturani bir xil deb bo`lmaydi.
Gaz molekulasi erkin yugurish yo`lining o`rtacha uzunligi

Bunda —o`rtacha arifmetik tezlik, - har bir molekulaning qolgan molekulalar bilan vakt birligi ichida o`r­tacha to`qnashishlar soni, — molekulaning effektiv diametri va n — hajm birligidagi molekulalar soni.
Barcha molekulalarni vakt birligi ichida bir birlik hajmda umumiy to`qnashishlar soni quyidagiga teng.

Diffuziya natijasida t vaqt ichida ko`chirilgan mas­sa m quyidagi tenglamadan aniqlanadi:

bunda - yuz ΔS ga tik yo`nalishdagi zichlik gradiyenti , D=— diffuziya koeffitsiyenti bo`lib, quyidagiga teng.

Bu yerda - o`rtacha tezlik, -molekula erkin yugirish yo`lining o`rtacha uzunligi.
Gazning t vaqt ichida ko`chirilgan impulьsi gazdagi ichki ishqalanish kuchn F ni aniqlaydi׃

bunda — yuz S ga tik yo`nalishdagi gaz oqimining tez­lik gradiyenti, _{ichki ishqalanish koeffitsenti dinamik yopishqoqlik.}

Issiqlik o`tkazuvchanlik natijasida t vaqt ichida ko`chirilgan issilik mikdori quyidagiga teng׃

bunda - yuz S ga tik yo`nalishdagi temperatura gra­diyente, K- issiqlik o`tkazuvchanlik koeffitsenti u:

• 
  Molekulyar kinetik nazaryasinina asosi uch qoydasi:
  

1. 
   Moddalar ko’zga ko’rinmaydigan zarralar-molekulalardan tashkil topgan;
   
2. 
   ular uzluksiz harakat qiladi;
   
3. 
   zarralar bir- birlari bilan tasirlashadi,
   

• 
  Atomning nisbi massasi birligi sifatida atom izatoplari aralashmasi o’rtach massasining uglerod izatopi atom massasining ning ½ qismiga teng nisbatiga aytiladi:
  
• 
  Massasining atom birligi sifatida uglerotd izatopi atomi massasining 1/12 qismi qabul qilingan. Masasining atom birligi qiymati miqdoran kg gat eng.
  
• 
  1Mol moddaning shunday miqdori, u shu moddadagi molekula yoki atomlar soni massasi 0.012 kg gat eng bo’lgan uglerod tarkibidagi atomlar soniga teng bo’ladi.
  
• 
  Masasi 1 mol ga teng bo’lgan modda tarkibidagi molekulalar soni Avogadro doimisi deyiladi: N_a=6.022
  
• 
  Qiymati 1molga mos keluvchi moddada mavjud bo’lgan massa molyar massa deyiladi.
  
• 
  Broun harakati deb zarrachalarning suyuqlik yoki gazlardagi muallaq tartibsiz harakatiga aytiladi. Broun harakati to’xtovsiz harakat, uning tezligi zarrachalarning o’lchamiga bog’liq, temperatura ko’tarilishi bilan bu harakat tezligi ortadi.
  
• 
  Broun harakati suyuqlik yoki gazda erimaydigan va muallaq holatda bo’lgan qattiq zarralarning uzliksiz haotik harakatidir.
  
• 
  Nisbi atom massa-m_nis m₀-qaralayotgan modda atomining massasi, m_oc-uglerod atomining massasi
  
• 
  Suv molekulasining diometri
  
• 
  Modda miqdori: ; ; V₀=22.4 l
  
• 
  V₀=22.4 l (T=273,15 K ) va (P=10⁵ Pa ); V-normal sharoitdagi gaz hajmi.
  
• 
  Molyar massa –M; M=m M= N_a; m₀-bitta atomning (molekulaning massasi).
  
• 
  Berilgan moddadagi molekulalar soni: N=v ; N= N= ;
  

N= ; N=nV

• 
  Bitta molekula massasi: m₀= ; m₀=
  
• 
  Har xil gaz molekulalari nisbati: = :
  

Modda massasi: m=v M; m= ; m=m₀N; m= ; m=n m₀V: n=molekulalar konsentratsiyasi.