Gaz turbinali qurilmalar

Aim.Uz

Gaz turbinali qurilmalar

• 
  8.1.Gaz turbinali qurilmalarining texnologik va issiqlik sxemalari
  
• 
  8.2.Issiqlik taminoti uchun mo’ljallangan GTKlar
  
• 
  8.3.Bug’ –gaz qurilmalarining umumiy tarifi
  
• 
  8.4.Issiqlik taminoit uchun mo’ljallangan BGKlari
  

Tayanch iboralar: gaz turbina, bug’ gaz, texnologik, sxema.


8-1. Gaz turbinali qurilmalarning texnologik va issiqlik sxemalari

Eng sodda gaz turbinali qurilmaning sxemasi 8-1 rasmda keltirilgan .

Gaz kompressorda qisiladi, isitgich 2 da mumkin bo’lgan yuqori haroratgacha qizdiriladi, keyin u turbanada avvalgi bosimgacha kengayadi. Turbinada bajarilgan nisbiy ishi kompressor bajargan ishidan ko’p bo’ladi.

Turbinava kompressorda bajarilgan ishlarning farqi qurilmaning foydali ishi hisoblanadi:
i_f= i_t - i_k (8-1)
Gaz turbinali qurilmaning texnologik sxemasi 8-2 rasmda keltirilgan.
GTK da yoqilg’i bevosita iste’mol qilinadi va elektr energiyasi ishlab chiqariladi.
Ko’p miqdorda talab qilinadigan havo GTK ga maxsus moslama 1 orqali beriladi. Havo kompressorda siqiladi va shu paytning o’zida sovutgich 4da suv bilan sovitiladi. Kompressordan keyin havo yonish kamerasi 2 ga beriladi. Qizigan havo turbinaga kiritiladi va mexanik ish bajariladi. Turbinada ishlatilgan gazlar tutun quvuri orqali atmosferaga chiqarib yuboriladi. Atmosferaga chiqib ketuvchi gazlarning issiqligidan foydalanish uchun issiqlik almashtirgichlar (6) o’rnatiladi. Ular yordamida issiq suv yoki bug’ ishlab chiqariladi.
GTKlarda suyuq, gazsimon, qattiq yoqilg’i ishlatilishi va ishchi gazning tarkibi turlicha bo’lishi mumkin.


8-2. Issiqlik taminoti uchun mo’ljallangan GTK lar.

1. 
   GTK larni Samara bilan issiqlik va elektr energiyasini qurilma usulda ishlab chiqarish uchun qo’llaniladi. GTK lar va ularni iste’molchilarga Issiqlik berish quyidagi xususiyatlarga ega:
   
2. 
   GTK tsiklida ishchi moddaning boshlangich harorati nisbatan yuqori bo’ladi(800⁰С). Termik FIKi: ή_t^btk=0,35+0,40.
   
3. 
   GTK tsiklida ishchi moddaning oxirgi harorati 300:500⁰С va tashqi iste’molchilarning ko’shimcha issiqlik yuklamalarini qoplash imkonini yaratadi.
   
4. 
   Tashqi iste’molchilar uchun ishlab chiqarilgan bug’ va issiq suvni chiqib ketuvchi qizigan gazlar yoki kompressorni sovituvchi suvning issiqligidan foydalanish hisobiga olish mumkin.
   
5. 
   Issiqlik taminoti uchun mo’ljallangan GTK ning o’rnatilgan 1 kvt ining to’li bahosi 90-120 so’m/kVt, BTK ning solishtirma bahosi 120-140 so’m/kVt ga teng.
   
6. 
   Energetikaning hozirgi zamon taraqqiyoti darajasida bug’ turbinadan IEM lar issiqlik yuklamasi 350:450 mvt bo’lganda o’zini iqtisodiy jihatdan oklashi mumkin. Gaz turbinai IEM lar 100:200 mvt va undan past yuklamalardan ham o’zini oqlaydi.
   
7. 
   Iste’molchilarga beriladigan issiq suv harorati τ₁ ni 200⁰С va undan yuqori darajalarga ko’tarish gaz turbinali IEM da yoqilg’ining tejalishiga deyarli tasir qilmaydi.
   
8. 
   Gaz turbinali IEM larning bug’ qozonlari 400-500⁰С li chiqib ketuvchi gazlarda ishlaydi. Ulardagi bosim past-1,2:1,8 mpa. Shuning uchun gaz turbinali IEM larning bug’ qozonlari kationlangan suvda bemalol ishlashlari mumkin.
   
9. 
   Cho’qqi yuklamalarni qoplash uchun GTK ning chiqib ketuvchi gazlarida ishlaydigan bug’ qozonlarining unumdorligi yoqilg’ini yoqish yo’li bilan oshirish mumkin. Bu paytda yoqilg’i tutun gazlarining tarkibidagi ortiqcha havo hisobiga yondiriladi. Chiqib ketuvchi gazlarning miqdori o’zgarmaydi, harorati bir muncha ortadi.